نظریه مشورتی شماره 7/97/2474

نظریه مشورتی شماره 7/97/2474

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/97/2474


شماره نظریه:
7/97/2474

شماره پرونده:
97-76/1-2474

تاریخ نظریه:
1398/05/19

استعلام

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
الف و ب- اولا به موجب بند «الف» ماده 31 قانون پولی و بانکی کشور مصوب 1351 با اصلاحات و الحاقات بعدی تشکیل بانک فقط در قالب شرکت­های سهامی عام با سهام بانام ممکن خواهد بود؛ بنابراین مقررات شرکت­های سهامی بر آن حاکم است. از طرفی مقررات مربوط به سیاست های پولی و بانکی از قواعد آمره و مربوط به نظم عمومی است؛ بنابراین بانک ها با عنایت به ماده 1 قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی مصوب 22/10/1383 به عملیات بانکی اشتغال دارند و موضوع آن ها عملیات بانکی است و لذا نمی­توانند به فعالیت های خارج از موضوع خود اقدام نمایند؛ مگر در مواردی که قانون تصریح نموده باشد. همچنین در انجام عملیاتی که به تصریح قانون منع شده­اند ممنوع هستند و در واقع عملیات ممنوعه از موضوع فعالیت و حدود اهلیت آن ها خارج است. بنابراین و با عنایت به ملاک ماده 118 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت 1347 عملیات و تصمیم خارج از موضوع باطل است. ثانیا وفق ماده 1 قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی مصوب 1383 و بند «ب» ماده 14 قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395 و ماده 21 قانون احکام دایمی برنامه­های توسعه کشور مصوب 1395 اشتغال به عملیات بانکی بدون دریافت مجوز از بانک مرکزی ممنوع است؛ قانون گذار ضمانت اجرای تخلف از این امر را مشخص کرده است؛ اما راجع به وضعیت قراردادهای بین بانک ها و موسسات مالی و اعتباری فاقد مجوز با مشتریان خود ساکت است؛ بنابراین این گونه قراردادها در حدود ماده 10 قانون مدنی و به شرطی که مخالف با سیاست های پولی و بانکی کشور نباشد و همچنین خلاف دیگر قواعد آمره نباشد بین طرفین نافذ و لازم الاجرا است. به عبارت دیگر قراردادهای منعقد شده بین بانک و موسسات یادشده و اشخاص باطل نیست؛ بلکه تابع تراضی طرفین و اراده آن ها و تا حدی نافذ می باشد که مخالف مقررات آمره و سیاست های پولی و بانکی کشور نباشد. ج- اولا صرف دعوای اعلام بطلان قرارداد دعوای غیرمالی است؛ زیرا به صرف اعلام این که عمل حقوقی به دلیل فقدان شرایط و ارکان اساسی باطل بوده است نتیجه مالی برای خواهان ندارد. ثانیا با توجه به الزامی بودن رعایت مصوبات پولی و بانکی بانک مرکزی برای تمام بانک ها و موسسات مالی و اعتباری غیردولتی از جمله در تعیین سود و جریمه در قراردادها و با توجه به ماده 10 قانون مدنی قراردادهایی که در آن مازاد بر میزان تعیین شده بانک مرکزی سود و جریمه تعیین شده نسبت به مازاد بر میزان تعیین شده در مصوبه بانک مرکزی فاقد اعتبار و غیر قابل مطالبه است. ثالثا در ارتباط با اسناد تجاری چنان چه در متن سند قیدی در خصوص منشا صدور ذکر شده باشد قاضی رسیدگی کننده در راستای ماده 199 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 می تواند تحقیقات لازم را در این خصوص به عمل آورد؛ والا چنان چه در متن سند تجاری منشا صدور قید نشده باشد و خوانده نیز دفاعی در این خصوص نداشته باشد با توجه به اصول حاکم بر اسناد تجاری انجام تحقیقات از جمله ارجاع امر به کارشناس ضروری نیست.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 10 - قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است.

مشاهده ماده 10 قانون مدنی

ماده 199 - در کلیه امور حقوقی دادگاه علاوه بر رسیدگی به دلایل مورد استناد طرفین دعوا هرگونه تحقیق یا اقدامی که برای کشف حقیقت لازم باشد انجام خواهد داد.

مشاهده ماده 199 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 31 ـ الف ـ تشکیل بانک فقط به صورت شرکت سهامی عام با سهام با نام ممکن خواهد بود. ب ـ مدیر عامل و رییس هیات مدیره و اکثریت اعضاء هیات عامل و اکثریت اعضاء هیات مدیره بانکهای ایرانی باید از اتباع ایران باشند. ج ـ هر بانکی که بیش از چهل درصد سرمایه آن متعلق به اشخاص حقیقی اتباع خارج یا اشخاص حقوقی خارجی باشد از نظر این قانون بانک خارجی محسوب می شود و باید تحت عنوان بانک خارجی به ثبت برسد. از نظر این ماده هر شخص حقوقی که هفتاد و پنج درصد سرمایه آن متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی اتباع ایران نباشد خارجی تلقی می شود. (اصلاحی 25/04/1354) د ـ بانکهای ایرانی نمی توانند بیش از 40 درصد سهام خود را به اتباع خارجی یا اشخاص حقوقی که هفتاد و پنج درصد سرمایه آن متعلق به اتباع ایران نیست منتقل نمایند. انتقال سهام بانکهای ایرانی به دولتهای خارجی مطلقا ممنوع است. و مالکیت بیش از چهل درصد از سهام هیچ بانک ایرانی نمی تواند به اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی تعلق پیدا کند مگر به موجب قانون. (اصلاحی 25/04/1354) ه ـ از تاریخ تصویب این قانون تاسیس بانکهای خارجی و موسسات اعتباری غیربانکی خارجی که به عملیات متعارف بانکی اشتغال می ورزند فقط با تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد بود. موسسات اعتباری غیر بانکی موسساتی هستند که در عنوان خود از نام بانک استفاده نمی کنند ولی به تشخیص بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واسطه بین عرضه کنندگان و متقاضیان وجوه و اعتبار می باشند و عملیات آنها در حجم و نحوه توزیع اعتبارات موثر است.

مشاهده ماده 31 قانون پولی و بانکی کشور

ماده 118 - جز درباره موضوعاتی که به موجب مقررات این قانون اخذ تصمیم و اقدام درباره آنها در صلاحیت خاص مجامع عمومی است مدیران شرکت دارای کلیه اختیارات لازم برای اداره امور شرکت می باشند مشروط بر آن که تصمیمات و اقدامات آنها در حدود موضوع شرکت باشد. محدود کردن اختیارات مدیران در اساسنامه یا به موجب تصمیمات مجامع عمومی فقط از لحاظ روابط بین مدیران و صاحبان سهام معتبر بوده و در مقابل اشخاص ثالث باطل و کان لم یکن است.

مشاهده ماده 118 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM