نظریه مشورتی شماره 7/97/407

نظریه مشورتی شماره 7/97/407

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/97/407


شماره نظریه:
7/97/407

شماره پرونده:
97-168-407

تاریخ نظریه:
1397/03/08

استعلام
در پرونده¬ای در سال 1388 دو نفر مقتول به نام مرد و زن توسط اشخاصی ناشناس به قتل رسیده¬اند اولیای دم نامبردگان چندین نفر را بعنوان قاتل معرفی کرده¬اند که از طرف مرجع قضایی دستگیر و بعلت عدم کفایت دلیل متهمین با قرار وثیقه یا بلاقید آزاد شده¬اند و مدت 8 سال است که از وقوع قتل گذشته و با انجام دستورات توسط مرجع انتظامی قاتل یا قاتلین شناسایی نشده¬اند و اولیای دم با توجه به موارد فوق درخواست دیه از بیت¬المال مطرح نموده¬اند خواهشمند است نظریه مشورتی آن اداره محترم جهت راهنمایی به سوالات ذیل ارسال گردد. 1- درخصوص متهمینی که توسط اولیای دم معرفی شده¬اند دادسرا چه تصمیمی باید در مورد آنان اتخاذ کند در صورت صدور قرار منع تعقیب نسبت به متهمین که علیه آنان دلیل کافی نیست آیا حق اولیای¬دم در اخذ دیه از بیت¬المال محفوظ است یا خیر؟ 2- در صورت اینکه بپذیریم حق اولیای¬دم در گرفتن دیه از بیت¬المال محفوظ است در خصوص جنبه عمومی جرم باید چند سال پرونده در دادسرا مفتوح به رسیدگی باشد آیا باید جهت شناسایی قاتل یا قاتلین پرونده مفتوح بماند یا در راستای ماده 104 آئین دادرسی کیفری بعد از گذشت ده سال از طرف دادسرا قرار توقف تحقیقات صادر شود یا خیر؟ 3- درخواست دیه اولیای¬دم آیا باید به دادگاه کیفری دو ارسال شود با توجه به اینکه درخواست دیه مطرح شده است یا به دادگاه کیفری یک استان ارسال شود؟ 4- نظر به اینکه بعضی شعب محترم دادگاه بدون کیفرخواست پرونده را از دادسرا قبول نمیکنند و عنوان مینمایند حتما باید بهمراه متن کیفرخواست باشد نحوه ارسال پرونده آیا در راستای ماده 58 قانون آئین دادرسی به تقاضای بازپرس به دادستان و ارسال با دستور دادستان میباشد یا خیر؟ خواهشمند است در این مورد راهنمایی کامل مبذول شود.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
-الف- در قتل عمدی چنانچه تحقیقات به حد کفایت انجام شده و پرونده از این جهت کامل باشد لکن دلیلی برای انتساب جرم به متهم یا متهمان به دست نیاید و از موارد لوث هم نباشد بازپرس قرار منع تعقیب متهم یا متهمان را صادر می¬کند. 1-ب- اعلام شکایت اولیای¬دم از شخص یا اشخاص به اتهام قتل عمدی مسقط حقوق آنها در مطالبه دیه از بیت المال با فرض تحقق شرایط قانونی نخواهد بود. 2- چون مجازات قتل عمدی قصاص است لذا از شمول ماده 104 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 خارج است و در فرض استعلام که قاتل یا قاتلین مورد شناسایی قرار نگرفته¬اند صرف عدم شناسایی آنها مجوز ختم تحقیقات و بایگانی کردن پرونده نمی¬باشد و پرونده از این حیث مفتوح خواهد بود و تحقیقات باید به منظور شناسایی قاتل یا قاتلین ادامه یابد. 3- طبق بند الف ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 رسیدگی به جرم قتل عمدی در صلاحیت دادگاه کیفری یک است؛ بنابراین مطالبه دیه از بیت¬المال نیز در همین دادگاه قابل رسیدگی است. در فرض سوال که قراین حکایت از عمدی بودن قتل دارد و برابر مقررات مربوط دیه از بیت¬المال قابل پرداخت است و اولیای¬دم نیز تقاضای دریافت دیه از بیت¬المال نموده¬اند با عنایت به ماده 85 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 امکان صدور قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست وجود ندارد و پرونده به استناد ماده مذکور به دستور دادستان جهت صدور حکم مقتضی به دادگاه کیفری یک که صلاحیت رسیدگی به اتهام قتل عمد را دارد ارسال می¬گردد و دادگاه مکلف است بدون کیفرخواست به این امر رسیدگی نماید.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 104 ـ بازپرس نمی تواند به عذر آنکه متهم معین نیست مخفی شده و یا دسترسی به او مشکل است تحقیقات خود را متوقف کند. در جرایم تعزیری درجه چهار پنج شش هفت و هشت هرگاه با انجام تحقیقات لازم مرتکب جرم معلوم نشود و دو سال تمام از وقوع جرم بگذرد با موافقت دادستان قرار توقف تحقیقات صادر و پرونده به طور موقت بایگانی و مراتب در مواردی که پرونده شاکی دارد به شاکی ابلاغ می شود. شاکی می تواند ظرف مهلت اعتراض به قرارها به این قرار اعتراض کند. هرگاه شاکی هویت مرتکب را به دادستان اعلام کند یا مرتکب به نحو دیگری شناخته شود به دستور دادستان موضوع مجددا تعقیب می شود. در مواردی که پرونده مطابق قانون به طور مستقیم در دادگاه مطرح شود دادگاه راسا مطابق مقررات این ماده اقدام می کند.

مشاهده ماده 104 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 302 ـ به جرایم زیر در دادگاه کیفری یک رسیدگی می شود: الف ـ جرایم موجب مجازات سلب حیات ب ـ جرایم موجب حبس ابد پ ـ جرایم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن (اصلاحی 24/03/1394) ت ـ جرایم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر (اصلاحی 24/03/1394) ث ـ جرایم سیاسی و مطبوعاتی

مشاهده ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 85 ـ در مواردی که دیه باید از بیت ‏المال پرداخت شود پس از اتخاذ تصمیم قانونی راجع به سایر جهات پرونده به دستور دادستان برای صدور حکم مقتضی به دادگاه ارسال می شود. تبصره 1 ـ حکم این ماده در مواردی که پرونده با قرار موقوفی تعقیب یا با هر تصمیم دیگری در دادسرا مختومه می شود اما باید نسبت به پرداخت دیه تعیین تکلیف شود نیز جاری است. (الحاقی 24/03/1394) تبصره 2 ـ در مواردی که مسئولیت پرداخت دیه متوجه عاقله است در صورت وجود دلیل کافی و با رعایت مقررات مربوط به احضار به وی اخطار می شود برای دفاع از خود حضور یابد پس از حضور موضوع برای وی تبیین و اظهارات او اخذ می شود. هیچ یک از الزامات و محدودیتهای مربوط به متهم در مورد عاقله قابل اعمال نیست. عدم حضور عاقله مانع از رسیدگی نیست. (الحاقی 24/03/1394)

مشاهده ماده 85 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM