نظریه مشورتی شماره 714/96/7

نظریه مشورتی شماره 714/96/7

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 714/96/7


شماره نظریه:
714/96/7

شماره پرونده:
1292-1/186-95

تاریخ نظریه:
1396/03/28

استعلام
چنانچه شخصی بر اساس فراز دوم ماده186 قانون مجازات اسلامی سابق به اتهام هواداری از گروه مسلح محکوم به نفی بلد شود با لازم الاجرا شدن قانون مجازات اسلامی جدید که به موجب ماده 279 آن وصف هواداری از گروه مسلح به عنوان جرم منظور نشده است آیا محکوم فوق مشمول ماده ده قانون مزبور می شود یا خیر./

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
اولا- برابر ماده 99 قانون مجازات اسلامی 1392 نسخ قانون تعقیب و اجرای مجازات را موقوف می¬کند و آثار نسخ قوانین کیفری به شرح مندرج در ماده 10 این قانون است و اطلاق این ماده فرض سوال را نیز شامل می¬شود. ثانیا- گرچه بدون تردید حدود الهی لایتغیر است اما نسخ قوانین کیفری راجع به حدود به معنای تغییر حدود نمیباشد؛ بلکه در این موارد از جمله در فرض سوال به معنای آن است که مقنن موضوعی را که در گذشته از مصادیق حد می¬دانسته است اکنون از آن مصادیق نمی¬داند و این حالت زمانی به وجود می¬آید که در مصادیق برخی حدود اختلاف نظر باشد و مقنن در مقاطع زمانی مختلف نظرهای متفاوتی را اتخاذ نماید. ثالثا- مطابق بند (چ) ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 "جرم نبودن عمل ارتکابی" از موارد اعاده دادرسی است و این امر ناظر به مواردی است که عمل متهم در زمان وقوع جرم نباشد؛ اما در صورتی که عمل متهم در زمان وقوع جرم بوده و به موجب قانون لاحق جرم شناخته نشود مشمول ماده 10 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 است. رابعا- عبارت "در مقررات و نظامات دولتی" مذکور در ماده 10 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که به نوعی تکرار رای وحدت رویه شماره 45 مورخ 25/10/1365 هیات عمومی دیوان عالی کشور است صرفا ناظر به عطف به ما سبق شدن قوانین شرعی (حد قصاص و دیه) و اجرای این مقررات در خصوص جرایمی است که قبل از تصویب این قوانین وضع شده است./

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 186 ـ چنانچه حضور شاهد متعذر باشد گواهی به صورت مکتوب صوتی ـ تصویری زنده و یا ضبط شده با احراز شرایط و صحت انتساب معتبر است.

مشاهده ماده 186 قانون مجازات اسلامی

ماده 99 ـ نسخ قانون تعقیب و اجرای مجازات را موقوف می کند. آثار نسخ قوانین کیفری به شرح مندرج در ماده (10) این قانون است.

مشاهده ماده 99 قانون مجازات اسلامی

ماده 10 ـ در مقررات و نظامات دولتی مجازات و اقدام تامینی و تربیتی باید به موجب قانونی باشد که قبل از وقوع جرم مقرر شده است و مرتکب هیچ رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل را نمیتوان به موجب قانون موخر به مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی محکوم کرد لکن چنانچه پس از وقوع جرم قانونی مبنی بر تخفیف یا عدم اجرای مجازات یا اقدام تامینی و تربیتی یا از جهاتی مساعدتر به حال مرتکب وضع شود نسبت به جرایم سابق بر وضع آن قانون تا صدور حکم قطعی موثر است. هرگاه به موجب قانون سابق حکم قطعی لازم الاجراء صادرشده باشد به ترتیب زیر عمل می شود: الف ـ اگر رفتاری که در گذشته جرم بوده است به موجب قانون لاحق جرم شناخته نشود حکم قطعی اجراء نمی شود و اگر در جریان اجراء باشد اجرای آن موقوف می شود. در این موارد و همچنین در موردی که حکم قبلا اجراء شده است هیچ گونه اثر کیفری بر آن مترتب نیست. ب ـ اگر مجازات جرمی به موجب قانون لاحق تخفیف یابد قاضی اجرای احکام موظف است قبل از شروع به اجراء یا در حین اجراء از دادگاه صادرکننده حکم قطعی اصلاح آن را طبق قانون جدید تقاضا کند. محکوم نیز می تواند از دادگاه صادرکننده حکم تخفیف مجازات را تقاضا نماید. دادگاه صادرکننده حکم با لحاظ قانون لاحق مجازات قبلی را تخفیف میدهد. مقررات این بند در مورد اقدام تامینی و تربیتی که در مورد اطفال بزهکار اجراء می شود نیز جاری است. در این صورت ولی یا سرپرست وی نیز می تواند تخفیف اقدام تامینی و تربیتی را تقاضا نماید. تبصره ـ مقررات فوق در مورد قوانینی که برای مدت معین و یا موارد خاص وضع شده است مگر به تصریح قانون لاحق اعمال نمی شود.

مشاهده ماده 10 قانون مجازات اسلامی

ماده 474 ـ درخواست اعاده دادرسی در مورد احکام محکومیت قطعی دادگاه ها اعم از آنکه حکم مذکور به اجراءگذاشته شده یا نشده باشد در موارد زیر پذیرفته می شود: الف ـ کسی به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز گردد. ب ـ چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به گونه‏ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد. پ ـ شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضایی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم بی گناهی یکی از آنان احراز گردد. ت ـ درباره شخصی به اتهام واحد احکام متفاوتی صادر شود. ث ـ در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان مبنای حکم بوده است. ج ـ پس از صدور حکم قطعی واقعه جدیدی حادث و یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی محکوم علیه یا عدم تقصیر وی باشد. چ ـ عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.

مشاهده ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM