نظریه مشورتی شماره 7/95/1232

نظریه مشورتی شماره 7/95/1232

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/95/1232


شماره نظریه:
7/95/1232

شماره پرونده:
95-186/1-735

تاریخ نظریه:
1395/05/27

استعلام

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
1- با توجه به ماده 143 قانون مجازات اسلامی 1392 در مسئولیت کیفری اصل بر مسئولیت شخص حقیقی است و شخص حقوقی در صورتی دارای مسئولیت کیفری است که نماینده قانونی شخص حقوقی به نام و یا در راستای منافع آن مرتکب جرم شود. بنابراین در فرض سوال و در حوادث اشاره­شده در آن چنانچه دلیل کافی بر توجه اتهام به اشخاص حقوقی وجود داشته باشد مطابق مقررات مواد 688 تا 696 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و اصلاحات و الحاقات بعدی اقدام می­گردد؛ یعنی حتما باید به شخص حقوقی اخطار شود تا نسبت به معرفی نماینده قانونی یا وکیل خود اقدام نماید و پس از حضور نماینده شخص حقوقی مطابق ماده 689 قانون مذکور اتهام وفق مقررات برای وی تبیین می­شود. حضور نماینده قانونی شخص حقوقی تنها جهت انجام تحقیق یا دفاع از اتهام انتسابی به شخص حقوقی است و هیچ­یک از الزامات و محدودیت­های مقرر در قانون برای متهم در مورد وی اعمال نمی­گردد؛ زیرا اتهام متوجه شخص حقوقی است نه نماینده وی. مراد از "تبیین" در ماده 689 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 آن است که موضوع برای نماینده قانونی شخص حقوقی (در فرض سوال رییس اداره برق یا اداره راه و ترابری) بیان شود؛ به نحوی که وی از موضوع اتهام و دلایل انتساب آن به شخص حقوقی آگاهی حاصل نماید تا بتواند به نمایندگی از شخص حقوقی دفاعیات خود را مطرح نماید.  2- اولا اظهارنظر بازرس کار یا هیات کارشناسی اظهارنظر کارشناسی محسوب می­گردد و تعیین مقصر یا مقصرین حادثه یک امر قضایی است که با انجام تحقیقات لازم و کسب نظر کارشناسان یا بازرسان ذیربط و با توجه به اوضاع و احوال پرونده به عهده مرجع قضایی رسیدگی­کننده است. ثانیا با توجه به ماده 143 قانون مجازات اسلامی 1392 اصل بر مسئولیت کیفری شخص حقیقی است و با  لحاظ تبصره ماده 14 و ماده 452 قانون مذکور و نیز با لحاظ ماده 11 قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339  چنانچه ورود خسارت و وقوع جنایت ناشی از خطای شخص حقیقی باشد مسئولیت پرداخت دیه     (و تحمل کیفر) نیز به عهده وی به عنوان شخص مقصر است و شخص حقوقی از این حیث مسئولیتی نخواهد داشت. بدیهی است چنانچه ورود خسارت ( یا جنایت) ناشی از نقص وسایل اداری و مرتبط با عملکرد شخص حقوقی (اداره) باشد دراینصورت شخص حقوقی مسئول پرداخت خسارت (و دیه) بوده ومسئولیتی از این بابت متوجه مدیران و کارکنان آن نمی باشد. تشخیص مصداق به عهده مرجع قضایی رسیدگی­کننده است. 3- با توجه به آنچه که در بندهای قبلی گفته شد حکم به پرداخت دیه و خسارت در صورت توجه اتهام حسب مورد علیه شخص حقوقی (اداره) یا شخص حقیقی (رییس اداره) یا هر دو مطابق مقررات "کتاب چهارم دیات" قانون مجازات اسلامی 1392 صادر می­شود. ضمنا پاسخ سوالات اول و دوم قبلا طی شماره­های 1157/94/7 مورخ 11/5/1394 و 2081/94/7 مورخ 27/7/1394 اعلام و ارسال شده است

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 11 - کارمندان دولت و شهرداریها و موسسات وابسته به آنها که به مناسبت انجام وظیفه عمدا یا در نتیجه بی احتیاطی خساراتی به اشخاص وارد نمایند شخصا مسئول جبران خسارت وارده می باشند ولی هر گاه خسارات وارده مستند به عمل آنان نبوده و مربوط به نقص وسایل ادارات و یا موسسات مزبور باشد در این صورت جبران خسارت بر عهده اداره یا موسسه مربوطه است ولی در مورد اعمال حاکمیت دولت هر گاه اقداماتی که بر حسب ضرورت برای تامین منافع اجتماعی طبق قانون به عمل آید و موجب ضرر دیگری شود دولت مجبور به پرداخت خسارات نخواهد بود.

مشاهده ماده 11 قانون مسئولیت مدنی

ماده 143 ـ در مسوولیت کیفری اصل بر مسوولیت شخص حقیقی است و شخص حقوقی در صورتی دارای مسوولیت کیفری است که نماینده قانونی شخص حقوقی به نام یا در راستای منافع آن مرتکب جرمی شود. مسوولیت کیفری اشخاص حقوقی مانع مسوولیت اشخاص حقیقی مرتکب جرم نیست.

مشاهده ماده 143 قانون مجازات اسلامی

ماده 689 ـ پس از حضور نماینده شخص حقوقی اتهام وفق مقررات برای وی تبیین می شود. حضور نماینده شخص حقوقی تنها جهت انجام تحقیق و یا دفاع از اتهام انتسابی به شخص حقوقی است و هیچ یک از الزامات و محدودیت های مقرر در قانون برای متهم در مورد وی اعمال نمی شود.

مشاهده ماده 689 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM