نظریه مشورتی شماره 320/95/7

نظریه مشورتی شماره 320/95/7

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 320/95/7


شماره نظریه:
320/95/7

شماره پرونده:
59-861/1-72

تاریخ نظریه:
1395/02/20

استعلام

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
1-اولا مواد 48 و 190 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و نیز ماده 128 قانون آیین دادرسی کیفری 1378 در مقام تجویز حق همراه داشتن وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی می باشند نه منع مداخله وکیل بدون حضور موکل؛ ضمن آنکه مواد فوق الاشعار ناظر به مرحله تحقیقات مقدماتی است و نه مرحله رسیدگی در دادگاه که پرونده با کیفرخواست به دادگاه ارسال شده است. اصولا محدودیتهای قانونی در حضور و مداخله وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی (نظیر ماده 190 قانون صدرالذکر) قابل تسری به مرحله دادرسی(به معنای اخص) نمی باشد و مفاد اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مواد 5 6 و 7 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 نیز موید این نظر است لذا در فرض استعلام عدم حضور متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی (دادسرا) و دادرسی (دادگاه) و عدم صدور قرار تامین کیفری نسبت به وی مسقط حق او در برخورداری از وکیل و دفاع از اتهام انتسابی از طریق وکیل انتخابی نمی باشد. ضمنا ماده 350 قانون یادشده مقرر می دارد: در صورتی که متهم دارای وکیل باشد جز در جرائم موضوع بندهای (الف)(ب)(پ) و (ت) ماده( 302) این قانون و نیز در مواردی که دادگاه حضور متهم را لازم تشخیص دهد عدم حضور متهم در جلسه دادگاه مانع از رسیدگی نیست. ثانیا مفروض عبارت « در این صورت اجرای رای متوقف و متهم تحت الحفظ به همراه پرونده به دادگاه صادرکننده حکم اعزام می شود» مذکور در تبصره 2 ماده 406 قانون آیین دادرسی کیفری 1392مواردی است که اجرای رای کیفری آغاز شده است و مسبوق به حضور و یا جلب محکوم علیه است لذا در فرض سوال که وکیل محکوم علیه پیش از جلب و بدون حضور وی در اجرای احکام طی لایحه ای نسبت به رای اعتراض کرده است اعتراض وی قابل رسیدگی است و موجبی برای منوط کردن شروع رسیدگی دادگاه به جلب و اعزام محکوم علیه واخواه وجود ندارد. ضمنا پیگیری پرونده توسط وکیل متهم در مراحل دیگر دادرسی (تجدیدنظر و..) نیز بدون حضور متهم فاقد اشکال قانونی است.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 48 ـ با شروع تحت نظر قرار گرفتن متهم می تواند تقاضای حضور وکیل نماید. وکیل باید با رعایت و توجه به محرمانه بودن تحقیقات و مذاکرات با شخص تحت نظر ملاقات نماید و وکیل می تواند در پایان ملاقات با متهم که نباید بیش از یکساعت باشد ملاحظات کتبی خود را برای درج در پرونده ارائه دهد. تبصره ـ در جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی و همچنین جرایم سازمان یافته که مجازات آنها مشمول ماده (302) این قانون است در مرحله تحقیقات مقدماتی طرفین دعوا وکیل یا وکلای خود را از بین وکلای رسمی دادگستری که مورد تایید رییس قوه قضاییه باشد انتخاب می نمایند. اسامی وکلای مزبور توسط رییس قوه قضاییه اعلام می گردد. (اصلاحی 24/03/1394)

مشاهده ماده 48 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 190 ـ متهم می تواند در مرحله تحقیقات مقدماتی یک نفر وکیل دادگستری همراه خود داشته باشد. این حق باید پیش از شروع تحقیق توسط بازپرس به متهم ابلاغ و تفهیم شود. چنانچه متهم احضار شود این حق در برگه احضاریه قید و به او ابلاغ می شود. وکیل متهم می تواند با کسب اطلاع از اتهام و دلایل آن مطالبی را که برای کشف حقیقت و دفاع از متهم یا اجرای قانون لازم بداند اظهار کند. اظهارات وکیل در صورتمجلس نوشته می شود. تبصره 1 ـ سلب حق همراه داشتن وکیل و عدم تفهیم این حق به متهم به ترتیب موجب مجازات انتظامی درجه 8 و 3 است. (اصلاحی 24/03/1394) تبصره 2 ـ در جرایمی که مجازات آن سلب حیات یا حبس ابد است چنانچه متهم اقدام به معرفی وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی ننماید بازپرس برای وی وکیل تسخیری انتخاب می کند. تبصره 3 ـ درمورد این ماده و نیز چنانچه اتهام مطرح مربوط به منافی عفت باشد مفاد ماده (191) جاری است.

مشاهده ماده 190 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 128 ـ کارشناس رسمی یا خبره از قبیل پزشک داروساز مهندس و ارزیاب هنگامی دعوت می شوند که اظهارنظر آنان از جهت علمی یا فنی یا معلومات مخصوص لازم باشد. تبصره ـ بازپرس می تواند در صورت لزوم از پزشک معالج نیز دعوت به عمل آورد.

مشاهده ماده 128 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 5 ـ متهم باید در اسرع وقت از موضوع و ادله اتهام انتسابی آگاه و از حق دسترسی به وکیل و سایر حقوق دفاعی مذکور در این قانون بهره مند شود.

مشاهده ماده 5 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 6 ـ متهم بزه دیده شاهد و سایر افراد ذیربط باید از حقوق خود در فرآیند دادرسی آگاه شوند و سازوکارهای رعایت و تضمین این حقوق فراهم شود.

مشاهده ماده 6 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 7 ـ در تمام مراحل دادرسی کیفری رعایت حقوق شهروندی مقرر در «قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب 15/2/1383» از سوی تمام مقامات قضایی ضابطان دادگستری و سایر اشخاصی که در فرآیند دادرسی مداخله دارند الزامی است. متخلفان علاوه بر جبران خسارات وارده به مجازات مقرر در ماده (570) قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) مصوب 2/3/1375 محکوم می شوند مگر آنکه در سایر قوانین مجازات شدیدتری مقرر شده باشد. (اصلاحی 24/03/1394)

مشاهده ماده 7 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 406 ـ در تمام جرایم به استثنای جرایمی که فقط جنبه حق اللهی دارند هرگاه متهم یا وکیل او در هیچیک از جلسات دادگاه حاضر نشود یا لایحه دفاعیه نفرستاده باشد دادگاه پس از رسیدگی رای غیابی صادر می کند. در اینصورت چنانچه رای دادگاه مبنی بر محکومیت متهم باشد ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ واقعی قابل واخواهی در همان دادگاه است و پس از انقضای مهلت واخواهی برابر مقررات حسب مورد قابل تجدید نظر یا فرجام است. مهلت واخواهی برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه است. تبصره 1 ـ هرگاه متهم در جلسه رسیدگی حاضر و در فاصله تنفس یا هنگام دادرسی بدون عذر موجه غائب شود دادگاه رسیدگی را ادامه می دهد. در اینصورت حکمی که صادر می شود حضوری است. تبصره 2 ـ حکم غیابی که ظرف مهلت مقرر از آن واخواهی نشود پس از انقضای مهلت های واخواهی و تجدید نظر یا فرجام به اجراء گذاشته می شود. هرگاه حکم دادگاه ابلاغ واقعی نشده باشد محکوم علیه می تواند ظرف بیست روز از تاریخ اطلاع واخواهی کند که در این صورت اجرای رای متوقف و متهم تحت الحفظ به همراه پرونده به دادگاه صادرکننده حکم اعزام می شود. این دادگاه در صورت اقتضاء نسبت به اخذ تامین یا تجدید نظر در تامین قبلی اقدام می کند. تبصره 3 ـ در جرایمی که فقط جنبه حق اللهی دارند هرگاه محتویات پرونده مجرمیت متهم را اثبات نکند و تحقیق از متهم ضروری نباشد دادگاه می تواند بدون حضور متهم رای بر برائت او صادر کند.

مشاهده ماده 406 قانون آیین دادرسی کیفری

اصل 35 ـ در همه دادگاهها طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم گردد.

مشاهده ماده 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM