نظریه مشورتی شماره 7/99/1076

نظریه مشورتی شماره 7/99/1076

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/99/1076


شماره نظریه:
7/99/1076

شماره پرونده:
99-168-1076 ک

تاریخ نظریه:
1399/08/25

استعلام
مطابق تبصره ماده 455 قانون آیین دادرسی کیفری عدم رعایت تشریفات دادرسی موجب نقض رای نیست؛ مگر آن که تشریفات مذکور به درجه ای از اهمیت باشد که موجب بی اعتباری رای شود. حال سوال این است که دادگاه بدوی در پرونده ای بدون اخذ آخرین دفاع و در پرونده ای دیگر بدون وجود کیفرخواست مبادرت به رسیدگی و انشاء رای کرده است آیا عدم رعایت تشریفات به درجه ای از اهمیت است که موجب بی اعتباری رای شود؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
اولا مطابق ماده 2 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 دادرسی کیفری باید مستند به قانون باشد و مواد 335 و 382 این قانون جهات قانونی شروع به رسیدگی در دادگاه های کیفری را احصاء کرده است و اصولا رسیدگی دادگاه ها به جرایم بدون انجام تحقیقات مقدماتی از سوی دادسرا و صدور کیفرخواست تنها در موارد استثنایی و منصوص امکان پذیر است و لذا در فرضی که حسب تشخیص دادگاه تجدید نظر استان جرم مورد رسیدگی از درجه شش تعزیری به بالا است رسیدگی به آن نیازمند انجام تحقیقات مقدماتی و صدور کیفرخواست از سوی دادسرا است. بنابراین رسیدگی دادگاه نخستین و صدور حکم فاقد وجاهت قانونی است و بر این اساس دادگاه تجدید نظر باید با نقض دادنامه مورد تجدید نظر خواهی دستور ارسال پرونده را به دادسرا جهت انجام تحقیقات مقدماتی و اتخاذ تصمیم قانونی و صدور قرار نهایی (حسب مورد) صادر کند. ثانیا در فرضی که دادگاه نخستین بدون اخذ آخرین دفاع مبادرت به صدور رای ماهوی کرده و حکم صادره مورد تجدید نظرخواهی واقع شده است؛ با توجه به نقض حقوق دفاعی متهم دادگاه تجدید نظر با عنایت به تبصره ذیل ماده 455 و مواد 262 و 263 و 371 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 باید ضمن نقض رای تجدید نظرخواسته با تعیین وقت رسیدگی و احضار طرفین رسیدگی و رای مقتضی را صادر کند.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 455 ـ دادگاه تجدید نظر استان پس از تشکیل جلسه رسیدگی و اعلام ختم دادرسی به شرح زیر اتخاذ تصمیم می کند: الف ـ هرگاه رای مورد تجدید نظرخواهی مطابق ادله موجود در پرونده و طبق قانون صادر شده باشد رای را تایید و پرونده را به دادگاه صادرکننده رای اعاده می کند. ب ـ هرگاه متهم به جهات قانونی قابل تعقیب نباشد یا دادگاه تجدید نظر استان به هر دلیل برائت متهم را احراز کند رای تجدید نظرخواسته را نقض و رای مقتضی صادر می کند هرچند محکوم علیه درخواست تجدید نظر نکرده باشد و چنانچه محکوم علیه زندانی باشد به دستور دادگاه فوری آزاد می شود. پ ـ چنانچه رای تجدید نظرخواسته را مخالف قانون تشخیص دهد با استدلال و ذکر مبانی و مستند قانونی آن را نقض و در ماهیت انشای رای می کند. تبصره ـ عدم رعایت تشریفات دادرسی موجب نقض رای نیست مگر آنکه تشریفات مذکور به درجه ای از اهمیت باشد که موجب بی ـاعتباری رای شود.

مشاهده ماده 455 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 2 ـ دادرسی کیفری باید مستند به قانون باشد حقوق طرفین دعوی را تضمین کند و قواعد آن نسبت به اشخاصی که در شرایط مساوی به سبب ارتکاب جرایم مشابه تحت تعقیب قرار می گیرند به صورت یکسان اعمال شود.

مشاهده ماده 2 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 262 ـ بازپرس پس از پایان تحقیقات و در صورت وجود دلایل کافی بر وقوع جرم به متهم یا وکیل وی اعلام می کند که برای برائت یا کشف حقیقت هر اظهاری دارد به عنوان آخرین دفاع بیان کند. هرگاه متهم یا وکیل وی در آخرین دفاع مطلبی اظهار کند یا مدرکی ابراز نماید که در کشف حقیقت یا برائت موثر باشد بازپرس مکلف به رسیدگی است

مشاهده ماده 262 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 263 ـ در صورتی که متهم یا وکیل وی برای اخذ آخرین دفاع احضار شود و هیچ یک از آنان بدون اعلام عذر موجه حضور نیابد بدون اخذ آخرین دفاع اتخاذ تصمیم می شود.

مشاهده ماده 263 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 371 ـ قبل از ختم دادرسی چنانچه شاکی یا مدعی خصوصی راجع به موضوع شکایت مطلب جدیدی داشته باشد استماع می شود و دادستان یا نماینده وی نیز می تواند عقیده خود را اظهار کند. دادگاه مکلف است پیش از اعلام ختم دادرسی به متهم یا وکیل او اجازه دهد که آخرین دفاع خود را بیان کند. هرگاه متهم یا وکیل وی در آخرین دفاع مطلبی اظهار کند که در کشف حقیقت موثر باشد دادگاه مکلف به رسیدگی است.

مشاهده ماده 371 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM