نظریه مشورتی شماره 7/97/2090

نظریه مشورتی شماره 7/97/2090

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/97/2090


شماره نظریه:
7/97/2090

شماره پرونده:
96-186/1-2142

تاریخ نظریه:
1397/07/22

استعلام
1-نظر به ماده 70 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 مقرر نموده که در صورت عجز محکوم از پرداخت جزای نقدی مجازات حبس اجرا خواهد شد آیا دادخواست اعسار و قاضی تقسیط جزای نقدی را از محکومی که به جزای نقدی جایگزین حبس محکوم شده است قابل پذیرش است یا اینکه مستفاد از ماده قانونی مذکور این امر عجز از پرداخت جزای نقدی تلقی و دادخواست تقسیط رد شده و می بایست حبس وی اجرا گردد؟ 2-ضمن بیان موقعیت اجرای هریک از موارد70 و 81 از قانون مجازات اسلامی مصوب 92 بفرمایید که چنانچه دادگاه حبس متهم را به پرداخت جزای نقدی جایگزین حبس تبدیل نماید و محکوم پس از اخطار اجرای احکام کیفری از پرداخت جزای نقدی جایگزین حبس امتناع نماید و قاضی اجرای احکام جهت تعیین تکلیف مراتب را به دادگاه صادرکننده حکم اعلام نماید آیا مستند به ماده 70 از قانون مذکور می بایست حبس محکوم اجرا گردد یا به استناد ماده 81 از قانون مذکور بنا به پیشنهاد قاضی اجرای احکام کیفری برای بار نخست یک چهارم تا یک دوم به مجازات جایگزین مورد حکم افزوده می شود و در صورت تکرار مجازات حبس اجرا خواهد شد؟ 3-آیا امکان تخفیف در جزای نقدی که به عنوان مجازات جایگزین حبس تعیین می گردد وجود دارد یا خیر برای مثال در مورد جنبه ی عمومی بزه ایراد صدمه بدنی شبه عمدی ناشی از بی احتیاطی در امر رانندگی نظر به اینکه مجازات حبس آن وفق ماده 717 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 75 تا پنج ماه حبس تعزیری است که در راستای تبدیل آن به جزای نقدی جایگزین حبس این میزان مجازات مشمول بند ب مواد 83 و86 قانون مجازات مصوب92 بوده وحداقل جزای نقدی نه میلیون ریال خواهد بود آیا دادگاه می تواند مجازات متهم را تخفیف داده و به کمتر از نه میلون ریال جزای نقدی جایگزین حبس نماید یا خیر و در صورت مثبت بودن پاسخ ضابطه و نحوه تخفیف چگونه خواهد بود.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
1- اطلاق تقسیط جزای نقدی پیش بینی شده در مواد 529 و 530 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 جزای نقدی جایگزین حبس را نیز در بر می گیرد و اصولا در قانون مجازات اسلامی 1392 تقسیط جزای نقدی به طور مطلق پیش بینی نشده است؛ از سوی دیگر در صورتی که محکوم علیه تقاضای تقسیط جزای نقدی را بنماید و دادگاه تمکن وی بر پرداخت قسطی جزای نقدی را احراز کند شرط عجز از پرداخت مذکور در ماده 70 قانون مجازات اسلامی 1392 محقق نشده است؛ بنابراین دلیلی بر عدم تقسیط جزای نقدی جایگزین حبس وجود ندارد. 2- ماده 81 قانون مجازات اسلامی 1392 فی الواقع تکمیل کننده ماده 70 همین قانون است؛ با این توضیح که هر وقت دادگاه حکم به مجازات جایگزین حبس (اعم از دوره مراقبت خدمات عمومی رایگان جزای نقدی و...) می دهد تخلف محکوم علیه بلافاصله موجب اجرای مجازات حبس موضوع ماده 70 نمی شود بلکه بار نخست یک چهارم تا یک دوم به مجازات مورد حکم (جایگزین حبس) افزوده می شود و در صورت تکرار مجازات حبس اجراء می گردد. 3- با توجه به ماده 64 قانون مجازات اسلامی 1392 اصولا تعیین مجازات جایگزین حبس در جهت اعمال تخفیف در مجازات متهم می باشد و با لحاظ تبصره 2 ماده 38 قانون فوق الذکر اعمال تخفیف مجدد مجازات جایز نمی باشد؛ بنابراین دادگاه در هنگام صدور حکم به مجازات جایگزین حبس نمی تواند نسبت به تخفیف در مجازات جایگزین حبس همزمان اقدام نماید.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 70 ـ دادگاه ضمن تعیین مجازات جایگزین مدت مجازات حبس را نیز تعیین می کند تا در صورت تعذر اجرای مجازات جایگزین تخلف از دستورها یا عجز از پرداخت جزای نقدی مجازات حبس اجراء شود.

مشاهده ماده 70 قانون مجازات اسلامی

ماده 717 ـ هرگاه در اثر جنایت وارد بر مادر جنین از بین برود علاوه بر دیه یا ارش جنایت بر مادر دیه جنین نیز در هر مرحله ای از رشد که باشد پرداخت می شود.

مشاهده ماده 717 قانون مجازات اسلامی

ماده 81 ـ چنانچه محکوم از اجرای مفاد حکم یا دستورهای دادگاه تخلف نماید به پیشنهاد قاضی اجرای احکام و رای دادگاه برای بار نخست یک چهارم تا یک دوم به مجازات مورد حکم افزوده می شود و در صورت تکرار مجازات حبس اجراء می گردد. تبصره ـ دادگاه در متن حکم آثار تبعیت و تخلف از مفاد حکم را به طور صریح قید و به محکوم تفهیم می کند. قاضی اجرای احکام نیز در ضمن اجراء با رعایت مفاد حکم دادگاه و مقررات مربوط نحوه نظارت و مراقبت بر محکوم را مشخص می نماید.

مشاهده ماده 81 قانون مجازات اسلامی

ماده 64 ـ مجازات های جایگزین حبس عبارت از دوره مراقبت خدمات عمومی رایگان جزای نقدی جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی است که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن آثار ناشی از جرم سن مهارت وضعیت شخصیت و سابقه مجرم وضعیت بزه دیده و سایر اوضاع و احوال تعیین و اجراء می شود. تبصره ـ دادگاه در ضمن حکم به سنخیت و تناسب مجازات مورد حکم با شرایط و کیفیات مقرر در این ماده تصریح می کند. دادگاه نمی تواند به بیش از دو نوع از مجازات های جایگزین حکم دهد.

مشاهده ماده 64 قانون مجازات اسلامی

ماده 529 ـ هرکس به موجب حکم قطعی دادگاه به پرداخت جزای نقدی محکوم گردد و آن را نپردازد اموال وی به وسیله مرجع اجرای حکم شناسایی توقیف و با رعایت مقررات راجع به مستثنیات دین از محل فروش آنها نسبت به اجرای حکم اقدام می شود. در صورت فقدان مال یا عدم شناسایی آن مرجع اجرای حکم می تواند با توقیف بخشی از حقوق طبق قانون اجرای احکام مدنی و یا تمام یا بخشی از سایر درآمدهای محکوم علیه برای وصول جزای نقدی اقدام مقتضی به عمل آورد. در صورت تقاضای تقسیط از جانب محکوم علیه و احراز قدرت وی به پرداخت اقساط دادگاه نخستین که رای زیر نظر آن اجراء می شود می تواند با اخذ تضمین مناسب امر به تقسیط نماید. هرگاه اجرای حکم به طرق مذکور ممکن نگردد با رعایت مقررات مربوط به مجازات های جایگزین حبس به ترتیب زیر عمل می شود: الف ـ در جزای نقدی تا پانزده میلیون ریال هر سی هزار ریال به یک ساعت انجام خدمات عمومی رایگان تبدیل می شود. ب ـ در جزای نقدی بالای پانزده میلیون ریال همچنین درصورت عدم شرایط اجرای بند (الف) این ماده هر سیصد هزار ریال به یک روز حبس تبدیل می شود. تبصره 1 ـ چنانچه محکوم علیه قبل از صدور حکم محکومیت قطعی به جزای نقدی به دلیل اتهام یا اتهامات مطرح در پرونده در بازداشت بوده باشد دادگاه پس از تعیین مجازات ایام بازداشت قبلی را در ازای هر سیصد هزار ریال یکروز از مجازات تعیین شده کسر می کند. قضات اجرای احکام موظفند رعایت مراتب فوق را به هنگام اجرای حکم مراقبت نمایند و در صورت عدم رعایت خود اقدام کنند. تبصره 2 ـ صدور حکم تقسیط جزای نقدی یا تبدیل آن به مجازات دیگر مانع استیفای مابه ازای بخش اجراء نشده آن از اموالی که بعدا از محکوم علیه به دست می آید نیست. تبصره 3 ـ هرگاه محکوم علیه ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ احضاریه قاضی اجرای احکام کیفری برای پرداخت جزای نقدی حاضر شود قاضی اجرای احکام می تواند او را از پرداخت بیست درصد (20%) جزای نقدی معاف کند. دفتر قاضی اجرای احکام کیفری مکلف است در برگه احضاریه محکوم علیه معافیت موضوع این تبصره را قید کند.

مشاهده ماده 529 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 530 ـ در صورت محکومیت اشخاص به جزای نقدی در مرحله بدوی محکوم علیه می تواند قبل از قطعیت حکم از دادگاه صادرکننده تقاضای تقسیط کند. درخواست مذکور به منزله اسقاط حق تجدید نظرخواهی نیست. تبصره ـ دعوای تقسیط جزای نقدی در هر مورد باید به صورت مستقل مطرح شود.

مشاهده ماده 530 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM