نشست قضایی شماره 1398-6453

نشست قضایی شماره 1398-6453

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره 1398-6453


کد نشست:
1398-6453

تاریخ برگزاری:
1397/05/10

برگزار شده توسط:
استان خراسان رضوی/ شهر مشهد

موضوع:
شیوه محاسبه حداکثر مدت بازداشت در جرایم تعزیری متعدد موضوع ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری

پرسش:
حداکثر مدت بازداشت موضوع ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری در مورد متهمینی که مرتکب جرایم عمدی متعدد شده اند چگونه محاسبه می شود؟ و آیا ملاک حبس هر یک از جرایم است یا حداکثر حبس آنها با لحاظ ماده 134 قانون مجازات اسلامی ؟

نظر هیئت عالی:
در صورت تعدد جرایم ارتکابی از سوی متهم نظر به اینکه قرار تامین کیفری صادره نسبت به کلیه جرایم ارتکابی است بنابراین حداکثر مدت بازداشت وی به لحاظ صدور قرار تامین بالاترین حداقل مدت حبس تعیین شده در قانون برای جرایم مذکور ملاک محاسبه خواهد بود.

نظر اکثریت:
ماده 242 ناظر به مواردی است که شخص مرتکب یک جرم شده است. در مواردی که شخص مرتکب جرایم متعدد شده است دادگاه مکلف است برای وی حداکثر مجازات را تعیین نماید و حسب مورد چنانچه جرایم سه فقره یا بیشتر باشند نیز تکلیف به محکومیت مرتکب به بیش از حداکثر است. از طرفی نظریه مشورتی شماره 917/7/94 پیش بینی کرده است چنانچه شخص به دیه نیز محکوم شده باشد برای صدور قرار تامین باید حق شاکی لحاظ شود. تبصره ماده 107 قانون آیین دادرسی کیفری نیز ناظر به این موضوع است که چنانچه قرار تامین خواسته صادر شده بود قاضی باید در صدور قرار تامین آن را در نظر بگیرد. مفهوم مخالف آن این است که چنانچه قرار تامین خواسته صادر نشد باید ضرر و زیان شاکی در قرار تامین لحاظ شود. مهمترین فلسفه صدور قرار تامین حسب ماده 217 دسترسی به متهم و تامین حقوق بزه دیده است؛ در نظر نگرفتن نتایجی که از تعدد جرم در صدور رای دادگاه به دست می آید حقوق بزه دیده را تضییع می کند.

نظر اقلیت:
ماده 242 چند شرط را در نظر گرفته است. اول این که جرایم از یک نوع باشند. یعنی تعزیر به تنهایی باشند. بنابراین اگر تعزیر به همراه دیه یا قصاص بود ماده 242 قابل اعمال نیست. از طرفی در ماده 219 قانون آیین دادرسی کیفری پیش بینی شده است که ضرر و زیان شاکی خصوصی باید در صدور قرار تامین مد نظر قرار گیرد. اما این فقط در مواردی است که در قانون برای آن جرم رد مال پیش بینی شده است. در سایر موارد باید از راهکارهای دیگری مثل تامین خواسته استفاده شود. این که بگوییم در تعدد جرم چون دادگاه باید حکم به حداکثر مجازات بدهد در مواردی هم که برای بزه حبس سنگین پیش بینی شده است نیز قابل طرح است و لذا به این دلیل نمی توان مقررات ماده 242 را در تعدد جرم اعمال نکرد.

مبحث:
آیین دادرسی کیفری

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مواد مرتبط با این نشست قضایی

ماده 134 ـ در جرایم موجب تعزیر هرگاه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد دادگاه برای هر یک از آن جرایم حداکثر مجازات مقرر را حکم می کند و هرگاه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم باشد مجازات هر یک را بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی مشروط به اینکه از حداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نکند تعیین می نماید. در هر یک از موارد فوق فقط مجازات اشد قابل اجراء است و اگر مجازات اشد به یکی از علل قانونی تقلیل یابد یا تبدیل یا غیرقابل اجراء شود مجازات اشد بعدی اجراء می گردد. در هر مورد که مجازات فاقد حداقل و حداکثر باشد اگر جرایم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد تا یک چهارم و اگر جرایم ارتکابی بیش از سه جرم باشد تا نصف مجازات مقرر قانونی به اصل آن اضافه می گردد. تبصره 1 ـ در صورتیکه از رفتار مجرمانه واحد نتایج مجرمانه متعدد حاصل شود طبق مقررات فوق عمل می شود. تبصره 2 ـ در صورتی که مجموع جرایم ارتکابی در قانون عنوان مجرمانه خاصی داشته باشد مقررات تعدد جرم اعمال نمی شود و مرتکب به مجازات مقرر در قانون محکوم می گردد. تبصره 3 ـ در تعدد جرم در صورت وجود جهات تخفیف دادگاه می تواند مجازات مرتکب را تا میانگین حداقل و حداکثر و چنانچه مجازات فاقد حداقل و حداکثر باشد تا نصف آن تقلیل دهد. تبصره 4 ـ مقررات تعدد جرم در مورد جرایم تعزیری درجه های هفت و هشت اجراء نمی شود. این مجازات ها با هم و نیز با مجازات های تعزیری درجه یک تا شش جمع می گردد.

مشاهده ماده 134 قانون مجازات اسلامی

ماده 242 ـ هرگاه در جرایم موضوع بندهای (الف) (ب) (پ) و (ت) ماده (302) این قانون تا دو ماه و در سایر جرایم تا یک ماه به علت صدور قرار تامین متهم در بازداشت بماند و پرونده اتهامی او منتهی به تصمیم نهائی در دادسرا نشود بازپرس مکلف به فک یا تخفیف قرار تامین است. اگر علل موجهی برای بقای قرار وجود داشته باشد با ذکر علل مزبور قرار ابقاء و مراتب به متهم ابلاغ می شود. متهم می تواند از این تصمیم ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به دادگاه صالح اعتراض کند. فک یا تخفیف قرار بدون نیاز به موافقت دادستان انجام می شود و ابقای تامین باید به تایید دادستان برسد و در صورت مخالفت دادستان حل اختلاف با دادگاه صالح است. فک تخفیف یا ابقای بازداشت موقت باید به تایید دادستان برسد و در صورت مخالفت دادستان حل اختلاف با دادگاه صالح است. هرگاه بازداشت متهم ادامه یابد مقررات این ماده حسب مورد هر دو ماه یا هر یک ماه اعمال می شود. به هرحال مدت بازداشت متهم نباید از حداقل مجازات حبس مقرر در قانون برای آن جرم تجاوز کند و در هر صورت در جرایم موجب مجازات سلب حیات مدت بازداشت موقت از دو سال و در سایر جرایم از یکسال تجاوز نمی کند. تبصره 1 ـ نصاب حداکثر مدت بازداشت شامل مجموع قرارهای صادره در دادسرا و دادگاه است و سایر قرارهای منتهی به بازداشت متهم را نیز شامل می شود. تبصره 2 ـ تکلیف بازپرس به اظهارنظر درباره درخواست متهم موضوع ماده (241) این قانون در صورتی است که وفق این ماده نسبت به قرار اظهارنظر نشده باشد.

مشاهده ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 217 ـ به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او و تضمین حقوق بزه دیده برای جبران ضرر و زیان وی بازپرس پس از تفهیم اتهام و تحقیق لازم در صورت وجود دلایل کافی یکی از قرارهای تامین زیر را صادر می کند: الف ـ التزام به حضور با قول شرف ب ـ التزام به حضور با تعیین وجه التزام پ ـ التزام به عدم خروج از حوزه قضایی با قول شرف ت ـ التزام به عدم خروج از حوزه قضایی با تعیین وجه التزام ث ـ التزام به معرفی نوبه‏ای خود بهصورت هفتگی یا ماهانه به مرجع قضایی یا انتظامی با تعیین وجه التزام ج ـ التزام مستخدمان رسمی کشوری یا نیروهای مسلح به حضور با تعیین وجه التزام با موافقت متهم و پس از اخذ تعهد پرداخت از محل حقوق آنان از سوی سازمان مربوط چ ـ التزام به عدم خروج از منزل یا محل اقامت تعیین شده با موافقت متهم با تعیین وجه التزام از طریق نظارت با تجهیزات الکترونیکی یا بدون نظارت با این تجهیزات ح ـ اخذ کفیل با تعیین وجه الکفاله خ ـ اخذ وثیقه اعم از وجه نقد ضمانت‏نامه بانکی مال منقول یا غیرمنقول د ـ بازداشت موقت با رعایت شرایط مقرر قانونی تبصره 1 ـ در صورت امتناع متهم از پذیرش قرار تامین مندرج در بند (الف) قرار التزام به حضور با تعیین وجه التزام صادر و در صورت امتناع از پذیرش قرارهای مندرج در بندهای (ب) (پ) (ت) و (ث) قرار کفالت صادر می شود. تبصره 2 ـ در مورد بندهای (پ) و (ت) خروج از حوزه قضایی با اجازه قاضی ممکن است. تبصره 3 ـ در جرایم غیرعمدی در صورتی که به تشخیص مقام قضایی تضمین حقوق بزه دیده به طریق دیگر امکان‏پذیر باشد صدور قرار کفالت و وثیقه جایز نیست.

مشاهده ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 107 ـ شاکی می تواند تامین ضرر و زیان خود را از بازپرس بخواهد. هرگاه این تقاضا مبتنی بر ادله قابل قبول باشد بازپرس قرار تامین خواسته صادر می کند. تبصره ـ چنانچه با صدور قرار تامین خواسته اموال متهم توقیف شود بازپرس مکلف است هنگام صدور قرار تامین کیفری این موضوع را مدنظر قرار دهد.

مشاهده ماده 107 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 219 ـ مبلغ وجه التزام وجه الکفاله و وثیقه نباید در هر حال از خسارت وارد به بزه دیده کمتر باشد. در مواردی که دیه یا خسارت زیان دیده از طریق بیمه قابل جبران است بازپرس با لحاظ مبلغ قابل پرداخت از سوی بیمه قرار تامین متناسب صادر می کند.

مشاهده ماده 219 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM