نظریه مشورتی شماره 7/1400/1244

نظریه مشورتی شماره 7/1400/1244

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/1400/1244


شماره نظریه:
7/1400/1244

شماره پرونده:
1400-168-1244 ک

تاریخ نظریه:
1400/10/12

استعلام
در پرونده های حوادث ناشی از کار که طرفین در وجود رابطه کارگری و کارفرمایی اختلاف دارند و شاکی ادعای کارگری برای متهم و در مقابل کارفرما نیز ادعای پیمانکاری وی را می نماید در صورت تردید آیا اصل بر وجود رابطه کارگری و کارفرمایی است یا بر نبود این رابطه؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
با توجه به مواد 2 3 7 10 و 13 قانون کار مصوب 1369 در تعریف کارگر کارفرما قرارداد کار و محتویات آن و نیز مقررات مربوط به مقاطعه کاری قرارداد کار متفاوت از قرارداد پیمانکاری (مقاطعه کاری) است و مهمترین جهات تفکیک عبارت است از: 1- این دو نوع قرارداد از لحاظ نوع تعهد متفاوتند؛ کارگر نیروی کار خود را به دیگری واگذار می کند اما پیمانکار نتیجه کار را تعهد می کند و به همین لحاظ کارگر همواره شخص حقیقی است اما پیمانکار می تواند شخص حقوقی نیز باشد. همچنین تعهد کارگر همواره جنبه شخصی دارد و شخصیت کارگر علت عمده قرارداد کار است و لذا قابل واگذاری به غیر نیست و با فوت و از کار افتادگی وی قرارداد کار منحل می شود اما تعهد پیمانکار جز در مواردی که در قرارداد تصریح می شود و یا عرفا به منزله تصریح در قرارداد است جنبه شخصی ندارد و علی الاصول قابل واگذاری به غیر (پیمانکار فرعی) است و پیمانکار برای انجام کار می تواند کارگر استخدام کند و با فوت پیمانکار تعهد وی علی الاصول به ورثه منتقل می شود. 2- این دو قرارداد از نظر وضعیت مالی نیز متفاوتند؛ کارگر در مقابل دریافت مزد یا حقوق کاری را برای کارفرما انجام می دهد اما قرارداد پیمانکاری لزوما نباید معوض باشد و در صورت وجود عوض نیز مادی بودن عوض شرط نیست. 3- این دو قرارداد از نظر نحوه نظارت و اجرا متفاوتند؛ کارگر تحت امر و نظارت کارفرما کار انجام می دهد و نظارت کارفرما بر کارگر می تواند جنبه فنی (تخصصی) یا سازمانی (اداری) داشته باشد؛ لیکن رابطه طرفین قرارداد پیمانکاری موازی است و مقاطعه دهنده صرفا خط مشی کلی کار و نتیجه مورد نظر را تعیین می کند و در خصوص نحوه انجام کار و راه های وصول نتیجه مداخله¬ای ندارد و پیمانکار از این حیث از استقلال برخوردار است. از این رو گفته می شود کارگر به حساب کارفرما کار می کند ولی پیمانکار به حساب خود؛ بنابراین هر یک از معیارهای یادشده می تواند در اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی یا قرارداد پیمانکاری مورد توجه مرجع رسیدگی کننده به موضوع قرار گیرد و احراز موضوع و تشخیص مصداق برعهده این مرجع است. ضمنا یادآور می شود مطابق ماده 87 آیین نامه آیین دادرسی کار مصوب 7/11/1391 که اجرای مقررات ماده 164 قانون کار مصوب 1369 به تصویب وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی رسیده و در مراجع حل اختلاف کار لازم الرعایه است ارائه دلایل و مدارک بر وجود رابطه کار میان طرفین بر عهده کارگر است و مرجع رسیدگی کننده با لحاظ مستندات ابرازی شمول مقررات قانون کار را بررسی می کند؛ شایسته ذکر است در فرضی که مستندات ابرازی وجود رابطه کاری میان طرفین را اثبات کند ولی کارفرما مدعی باشد رابطه فی مابین رابطه کارگر و کارفرما نبوده و مشمول مقررات قانون کار نمی باشد باید مدعای خود را اثبات کند.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 2 ـ کارگر از لحاظ این قانون کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد حقوق سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند.

مشاهده ماده 2 قانون کار

ماده 3 ـ کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند. مدیران و مسئولان و به طور عموم کلیه کسانی که عهده دار اداره کارگاه هستند نماینده کارفرما محسوب می شوند و کارفرما مسئول کلیه تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگر به عهده می گیرند. در صورتی که نماینده کارفرما خارج از اختیارات خود تعهدی بنماید و کارفرما آن را نپذیرد در مقابل کارفرما ضامن است.

مشاهده ماده 3 قانون کار

ماده 7 ـ قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر موقت برای کارفرما انجام می دهد. تبصره 1 ـ حداکثر مدت موقت برای کارهایی که طبیعت آنها جنبه غیر مستمر دارد توسط وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. تبصره 2 ـ در کارهایی که طبع آنها جنبه مستمر دارد. در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود قرارداد دائمی تلقی می شود.

مشاهده ماده 7 قانون کار

ماده 10 ـ قرارداد کار علاوه بر مشخصات دقیق طرفین باید حاوی موارد ذیل باشد: الف ـ نوع کار یا حرفه یا وظیفه ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد ب ـ حقوق یا مزد مبنا و لواحق آن ج ـ ساعات کار تعطیلات و مرخصی ها د ـ محل انجام کار ه ـ تاریخ انعقاد قرارداد و ـ مدت قرارداد چنانچه کار برای مدت معین باشد ز ـ موارد دیگری که عرف و عادت شغل یا محل ایجاب نماید. تبصره ـ در مواردی که قرارداد کار کتبی باشد قرارداد در چهار نسخه تنظیم می گردد که یک نسخه از آن به اداره کار محل و یک نسخه نزد کارگر و یک نسخه نزد کارفرما و نسخه دیگر در اختیار شورای اسلامی کار و در کارگاه های فاقد شورا در اختیار نماینده کارگر قرار می گیرد.

مشاهده ماده 10 قانون کار

ماده 13 ـ در مواردی که کار از طریق مقاطعه انجام می یابد. مقاطعه دهنده مکلف است قرارداد خود را با مقاطعه کار به نحوی منعقد نماید که در آن مقاطعه کار متعهد گردد که تمامی مقررات این قانون را در مورد کارکنان خود اعمال نماید. تبصره 1 ـ مطالبات کارگر جزء دیون ممتاز بوده و کارفرمایان موظف می باشند. بدهی پیمانکاران به کارگران را برابر رای مراجع قانونی از محل مطالبات پیمانکار. منجمله ضمانت حسن انجام کار پرداخت نمایند. تبصره 2 ـ چنانچه مقاطعه دهنده بر خلاف ترتیب فوق به انعقاد قرارداد با مقاطعه کار بپردازد و یا قبل از پایان 45 روز از تحویل موقت. تسویه حساب نماید مکلف به پرداخت دیون مقاطعه کار در قبال کارگران خواهد بود.

مشاهده ماده 13 قانون کار

ماده 164 ـ مقررات مربوط به انتخاب اعضاء هیاتهای تشخیص و حل اختلاف و چگونگی تشکیل جلسات آنها توسط شورای عالی کار تهیه و به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی خواهد رسید.

مشاهده ماده 164 قانون کار

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM