نظریه مشورتی شماره 7/1400/1228

نظریه مشورتی شماره 7/1400/1228

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/1400/1228


شماره نظریه:
7/1400/1228

شماره پرونده:
1400-186/1-1228 ک

تاریخ نظریه:
1400/10/01

استعلام
5-با عنایت به ماده 143 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392که مقرر داشته «در مسوولیت کیفری اصل بر مسوولیت شخص حقیقی است و شخص حقوقی زمانی مسوولیت دارد که رئیس یا نماینده آن به نام شخص حقوقی یا در راستای منافع آن مرتکب جرم شود با این حال این عامل مانع مسئولیت شخص حقیقی مرتکب جرم نیست» و از آنجا که غالب جرایم ارتکابی از سوی اشخاص حقوقی ناشی از سوء مدیریت مدیران اجرایی یا بالاترین مقام آن سازمان است چنانچه در پرونده تصادف جرحی یا فوتی کارشناس فنی تصادفات پنجاه درصد حادثه را منتسب به شهرداری اداره راه و امثال آن اعلام کند آیا صرف این اظهار نظر برای مسوول دانستن شخص شهردار یا رئیس اداره را ه کفایت می کند یا؟ در صورت مثبت بودن پاسخ آیا پرونده می بایست در اجرای ماده 308قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 به دادسرای مرکز استان ارسال شود؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
اولا به موجب ماده 141 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مسوولیت کیفری شخصی است و ماده 143 قانون مذکور نیز تصریح کرده است که اصل بر مسوولیت کیفری شخص حقیقی است و شخص حقوقی در صورتی دارای مسوولیت کیفری است که نماینده قانونی شخص حقوقی به نام یا در راستای منافع آن مرتکب جرمی شود و به هر صورت مسوولیت کیفری اشخاص حقوقی مانع مسوولیت اشخاص حقیقی مرتکب جرم نیست از سوی دیگر دیه و دیگر ضرر و زیان ناشی از جرم احکام و آثار مسوولیت مدنی یا ضمان را دارد و قانونگذار در خصوص دیه در ماده 452 بر این امر تصریح دارد و تبصره ماده 14 قانون یادشده نیز با توجه به ارکان مسوولیت مدنی بیان داشته است که «چنانچه رابطه علیت بین رفتار شخص حقوقی و خسارت واردشده احراز شود دیه و خسارت قابل مطالبه خواهد بود. ..» همچنین در دیگر موارد قانونی نظیر ماده 11 قانون مسوولیت مدنی مصوب 1339 در خصوص اشخاص حقوقی حقوق عمومی و ماده 184 قانون کار مصوب 1369 احکام خاصی را در خصوص خسارات وارده به اشخاص و چگونگی تعیین مسوول آن ها مقرر نموده است؛ بنابراین مسوولیت پرداخت دیه و خسارت حسب مورد با رعایت قواعد مربوط به مسوولیت مدنی و از جمله مقررات فوق متوجه شخص حقیقی یا حقوقی و یا هر دو است. ثانیا با توجه به قسمت اخیر ماده 308 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 که تنها رسیدگی به اتهامات «شهرداران مراکز شهرستان ها» را در صلاحیت دادگاه های کیفری مرکز استان قرار داده است و با لحاظ اصل کلی صلاحیت محلی رسیدگی به اتهامات اشخاص در مراجع قضایی کیفری محل وقوع جرم مذکور در ماده 310 همین قانون رسیدگی به اتهامات شهرداران غیر مرکز شهرستان در صلاحیت دادگاه های کیفری محل وقوع جرم است.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 143 ـ در مسوولیت کیفری اصل بر مسوولیت شخص حقیقی است و شخص حقوقی در صورتی دارای مسوولیت کیفری است که نماینده قانونی شخص حقوقی به نام یا در راستای منافع آن مرتکب جرمی شود. مسوولیت کیفری اشخاص حقوقی مانع مسوولیت اشخاص حقیقی مرتکب جرم نیست.

مشاهده ماده 143 قانون مجازات اسلامی

ماده 141 ـ مسوولیت کیفری شخصی است.

مشاهده ماده 141 قانون مجازات اسلامی

ماده 308 ـ رسیدگی به اتهامات مشاوران وزیران بالاترین مقام سازمان ها شرکتها و موسسه های دولتی و نهادها و موسسه‏ های عمومی غیردولتی مدیران کل فرمانداران مدیران موسسه ها سازمان ها ادارات دولتی و نهادها و موسسه ‏های عمومی غیردولتی استان ها و شهرستان ها روسای دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی شهرداران مراکز شهرستان ها و بخشداران حسب مورد در صلاحیت دادگاههای کیفری مرکز استان محل وقوع جرم است مگر آنکه رسیدگی به این اتهامات به موجب قوانین خاص در صلاحیت مراجع دیگری باشد.

مشاهده ماده 308 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 11 - کارمندان دولت و شهرداریها و موسسات وابسته به آنها که به مناسبت انجام وظیفه عمدا یا در نتیجه بی احتیاطی خساراتی به اشخاص وارد نمایند شخصا مسئول جبران خسارت وارده می باشند ولی هر گاه خسارات وارده مستند به عمل آنان نبوده و مربوط به نقص وسایل ادارات و یا موسسات مزبور باشد در این صورت جبران خسارت بر عهده اداره یا موسسه مربوطه است ولی در مورد اعمال حاکمیت دولت هر گاه اقداماتی که بر حسب ضرورت برای تامین منافع اجتماعی طبق قانون به عمل آید و موجب ضرر دیگری شود دولت مجبور به پرداخت خسارات نخواهد بود.

مشاهده ماده 11 قانون مسئولیت مدنی

ماده 184 ـ در کلیه مواردی که تخلف از ناحیه اشخاص حقوقی باشد اجرت المثل کار انجام شده و طلب و خسارت باید از اموال شخص حقوقی پرداخت شود ولی مسئولیت جزایی اعم از حبس جریمه نقدی و یا هر دو حالت متوجه مدیر عامل یا مدیر مسئول شخصیت حقوقی است که تخلف به دستور او انجام گرفته است و کیفر درباره مسئولین مذکور اجرا خواهد شد.

مشاهده ماده 184 قانون کار

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM