نظریه مشورتی شماره 7/97/2398

نظریه مشورتی شماره 7/97/2398

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/97/2398


شماره نظریه:
7/97/2398

شماره پرونده:
97-51-2398

تاریخ نظریه:
1397/11/06

استعلام

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
1) الف ب- با توجه به اینکه ترامادول در فهرست موضوع تبصره ماده یک قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب سال1367 و اصلاحات والحاقات بعدی نیامده است بنابراین از شمول مواد مخدر موضوع قانون مارالذکر خارج است و چنانچه ماده فوق¬الذکر به صورت قاچاق وارد کشور شده باشد قاچاق حمل نگهداری و خرید و فروش آن وفق بند الف ماده 27 قانون مبارزه با قاچاق کالا وارز مصوب 3/10/1392 حسب مورد جرم یا تخلف بوده و قابل مجازات است و از حیث صلاحیت با توجه به ماده 44 این قانون حسب مورد در صلاحیت دادگاه انقلاب یا شعب تعزیرات حکومتی است شایسته ذکر است که خرید و فروش و عرضه داروهای مجاز ساخت داخل و داروهائی که به طور قانونی وارد کشور شده اند چنانچه از سوی افراد فاقد صلاحیت و فاقد مجوز قانونی از وزارت بهداشت صورت پذیرد از شمول مقررات ماده 27 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 3/10/1392 خارج بوده و در صلاحیت دادگاه انقلاب نمی باشد؛ بلکه حسب مورد ممکن است مشمول تخلفات مذکور در قانون تعزیرات حکومتی مصوب سال1367 (نظیر مواد 5 و17) یا قانون نظام صنفی (مواد فصل هشتم این قانون ) و یا سایر قوانین مربوط باشد.
2) منظور از عبارت " محصولات فوق" در تبصره یک قانون کلیه موارد مذکور در صدر ماده 27 و بندهای الف و ب آن و از جمله " فرآورده های زیستی (بیولوژیک) " می¬باشد.
3) مقصود از کلمه «حامل» در ماده 30 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1376 مجمع تشخیص مصلحت نظام هر نوع وسیله¬ای است که توسط آن جابجایی موادمخدر صورت می-گیرد. براین اساس ملاک حامل شناخته شدن وسیله نقلیه عرف است. بنابراین اگر وسیله نقلیه¬ای عرفا حامل موادمخدر شناخته شد و به منظور حمل و جابجایی موادمخدر مورد استفاده قرار گرفته باشد کم یا زیاد بودن محموله تاثیری ندارد و مورد مشمول مقررات حمل موادمخدر است. لیکن اگر وسیله نقلیه¬ای به این منظور مورد استفاده واقع نشده باشد و یکی از سرنشینان معتاد بوده و مقداری موادمخدر داشته باشد عنوان حمل موادمخدر عرفا صادق نخواهد بود.
4) قسمت الف و ب- در فرض سوال اولا: اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان با توجه به مواد 15 و 16 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و روان گردان مصوب 1389 کما فی السابق جرم تلقی می گردد ولکن تعقیب و مجازات آن تحت شرایطی است که در مواد قانونی فوق الذکر بیان شده است.
ثانیا: با فرض فراهم بودن موجبات تعقیب و مجازات معتاد (امتناع از انجام تکالیف موضوع تبصره 2 ماده 16 قانون موصوف) مجازات طبق تبصره 3 الحاقی 9/5/1389) این ماده تعیین خواهد شد که با توجه به میزان مجازات مقرر در این تبصره (حبس از 91 روز تا شش ماه) و تطبیق آن با شاخص های ماده 19 قانون مجازات اسلامی 1392 و تبصره های آن جرم مزبور درجه 7 محسوب و طبق ماده 340 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 به طور مستقیم در دادگاه مطرح می شود نتیجتا فرض سوال از قلمرو شمول رسیدگی (تحقیقات مقدماتی دادسرا و احکام ناظر به آن (تصمیم و قرارهای نهایی) خارج و سالبه به انتفاء موضوع است.
بند ج- اگر چه معتاد ناگزیر از استعمال ماده مورد اعتیاد است و اعتیاد اقتضای تکرار استعمال و استمرار دارد مع الوصف آن چه در ماده 19 قانون مبارزه با مواد مخدر با اصلاحات بعدی آمده است راجع به مجازات استعمال مواد مخدر و روان گردان های صنعتی غیر دارویی " توسط افراد غیر معتاد" است و ارتباطی با تبصره 3 ماده 16 این قانون که ناظر به مجازات استعمال مواد مخدر و روان گردان های صنعتی غیر دارویی "توسط افراد معتاد" است نداشته و مقنن فی الواقع بین استعمال کنندگان معتاد و استعمال کنندگان غیر معتاد از حیث نوع و میزان مجازات (جزای نقدی و شلاق و. ..) و احکام ناظر به آن (از جمله صلاحیت دادگاه در رسیدگی مستقیم به اتهام معتادان مشمول تبصره 3 ماده 16 با عنایت به میزان مجازات مقرر و تطبیق آن با شاخص های ماده 19 قانون مجازات اسلامی 1392 و صلاحیت دادسرا در رسیدگی و انجام تحقیقات مقدماتی مرتکبین بزه استعمال مواد مخدر موضوع ماده 19 با عنایت به مجازات های مقرر و تطبیق آن با شاخص های ماده 19 قانون اخیر الذکر) تفاوت قایل گردیده است.
12) استعمال مواد مذکور در ماده 4 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر با الحاقات بعدی و استعمال مواد مذکور در ماده 8 این قانون دو فعل جداگانه است و مقنن مجازات¬های متفاوتی در بندهای 1 و 2 ماده 19 قانون مذکور در خصوص استعمال هر یک از مواد مذکور در مواد 4 و 8 قانون مزبور مقرر نموده است؛ لذا دو جرم جدا از هم بوده و اگر فردی مرتکب استعمال از هر دو نوع این مواد (مانند استعمال تریاک و شیشه که در استعلام آمده) شده باشد مشمول مقررات تعدد جرم است و مجازات وی بر اساس ماده 134 قانون مجازات اسلامی 1392 تعیین می¬گردد.
 

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 19 ـ مجازات های تعزیری به هشت درجه تقسیم می شود: درجه 1 ـ حبس بیش از بیست و پنج سال ـ جزای نقدی بیش از یک میلیارد (1.000.000.000) ریال ـ مصادره کل اموال ـ انحلال شخص حقوقی درجه 2 ـ حبس بیش از پانزده تا بیست و پنج سال ـ جزای نقدی بیش از پانصد و پنجاه میلیون (550.000.000) ریال تا یک میلیارد (1.000.000.000) ریال درجه 3 ـ حبس بیش از ده تا پانزده سال ـ جزای نقدی بیش از سیصد و شصت میلیون (360.000.000) ریال تا پانصد و پنجاه میلیون (550.000.000) ریال درجه 4 ـ حبس بیش از پنج تا ده سال ـ جزای نقدی بیش از یکصد و هشتاد میلیون (180.000.000) ریال تا سیصد و شصت میلیون (360.000.000) ریال ـ انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی درجه 5 ـ حبس بیش از دو تا پنج سال ـ جزای نقدی بیش از هشتاد میلیون (80.000.000) ریال تا یکصد و هشتاد میلیون (180.000.000)ریال ـ محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از پنج تا پانزده سال ـ ممنوعیت دائم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی ـ ممنوعیت دائم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی درجه 6 ـ حبس بیش از شش ماه تا دو سال ـ جزای نقدی بیش از بیست میلیون (20.000.000) ریال تا هشتاد میلیون (80.000.000) ریال ـ شلاق از سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه و تا نود و نه ضربه در جرایم منافی عفت ـ محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال ـ انتشار حکم قطعی در رسانه ها ـ ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال ـ ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال ـ ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال درجه 7 ـ حبس از نود و یک روز تا شش ماه ـ جزای نقدی بیش از ده میلیون (10.000.000) ریال تا بیست میلیون (20.000.000) ریال ـ شلاق از یازده تا سی ضربه ـ محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه درجه 8 ـ حبس تا سه ماه ـ جزای نقدی تا ده میلیون (10.000.000) ریال ـ شلاق تا ده ضربه تبصره 1 ـ موارد محرومیت از حقوق اجتماعی همان است که در مجازات های تبعی ذکر شده است. تبصره 2 ـ مجازاتی که حداقل آن منطبق بر یکی از درجات فوق و حداکثر آن منطبق با درجه بالاتر باشد از درجه بالاتر محسوب می شود. تبصره 3 ـ در صورت تعدد مجازات ها مجازات شدیدتر و درصورت عدم امکان تشخیص مجازات شدیدتر مجازات حبس ملاک است. همچنین اگر مجازاتی با هیچ یک از بندهای هشت گانه این ماده مطابقت نداشته باشد مجازات درجه هفت محسوب می شود. تبصره 4 ـ مقررات این ماده و تبصره های آن تنها جهت تعیین درجه مجازات است و تاثیری در میزان حداقل و حداکثر مجازات های مقرر در قوانین جاری ندارد. تبصره 5 ـ ضبط اشیاء و اموالی که در ارتکاب جرم به کار رفته یا مقصود از آن به کارگیری در ارتکاب جرم بوده است از شمول این ماده و بند (ب) ماده (20) خارج و در مورد آنها برابر ماده (215) این قانون عمل خواهد شد. در هر مورد که حکم به مصادره اموال صادر می شود باید هزینه های متعارف زندگی محکوم و افراد تحت تکفل او مستثنی شود.

مشاهده ماده 19 قانون مجازات اسلامی

ماده 134 ـ در جرایم موجب تعزیر هرگاه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد دادگاه برای هر یک از آن جرایم حداکثر مجازات مقرر را حکم می کند و هرگاه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم باشد مجازات هر یک را بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی مشروط به اینکه از حداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نکند تعیین می نماید. در هر یک از موارد فوق فقط مجازات اشد قابل اجراء است و اگر مجازات اشد به یکی از علل قانونی تقلیل یابد یا تبدیل یا غیرقابل اجراء شود مجازات اشد بعدی اجراء می گردد. در هر مورد که مجازات فاقد حداقل و حداکثر باشد اگر جرایم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد تا یک چهارم و اگر جرایم ارتکابی بیش از سه جرم باشد تا نصف مجازات مقرر قانونی به اصل آن اضافه می گردد. تبصره 1 ـ در صورتیکه از رفتار مجرمانه واحد نتایج مجرمانه متعدد حاصل شود طبق مقررات فوق عمل می شود. تبصره 2 ـ در صورتی که مجموع جرایم ارتکابی در قانون عنوان مجرمانه خاصی داشته باشد مقررات تعدد جرم اعمال نمی شود و مرتکب به مجازات مقرر در قانون محکوم می گردد. تبصره 3 ـ در تعدد جرم در صورت وجود جهات تخفیف دادگاه می تواند مجازات مرتکب را تا میانگین حداقل و حداکثر و چنانچه مجازات فاقد حداقل و حداکثر باشد تا نصف آن تقلیل دهد. تبصره 4 ـ مقررات تعدد جرم در مورد جرایم تعزیری درجه های هفت و هشت اجراء نمی شود. این مجازات ها با هم و نیز با مجازات های تعزیری درجه یک تا شش جمع می گردد.

مشاهده ماده 134 قانون مجازات اسلامی

ماده 340 ـ جرایم تعزیری درجه هفت و هشت به طور مستقیم در دادگاه مطرح می شود. در این مورد و سایر مواردی که پرونده به طور مستقیم در دادگاه مطرح می شود دادگاه پس از انجام تحقیقات به ترتیب زیر اقدام می کند: الف ـ چنانچه دادگاه خود را صالح به رسیدگی نداند قرار عدم صلاحیت صادر می کند و اگر مورد را از موارد منع یا موقوفی تعقیب بداند حسب مورد اتخاذ تصمیم می کند. ب ـ در غیر موارد مذکور در بند (الف) چنانچه اصحاب دعوی حاضر باشند و درخواست مهلت نکنند دادگاه با تشکیل جلسه رسمی مبادرت به رسیدگی می کند. در صورتیکه اصحاب دعوی حاضر نباشند یا برای تدارک دفاع یا تقدیم دادخواست ضرر و زیان درخواست مهلت کنند دادگاه با اخذ تامین متناسب از متهم وقت رسیدگی را تعیین و مراتب را به اصحاب دعوی و سایر اشخاصی که باید در دادگاه حاضر شوند ابلاغ می کند.

مشاهده ماده 340 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 27ـ هر شخص حقیقی یا حقوقی که اقدام به واردات و صادرات دارو مکملها ملزومات و تجهیزات پزشکی مواد و فرآورده های خوراکی آشامیدنی آرایشی و بهداشتی بدون انجام تشریفات قانونی نماید به مجازات کالاهای قاچاق به شرح زیر محکوم می شود. این مجازات مانع از پرداخت دیه و خسارت های وارده نیست: الف ـ قاچاق مواد و فرآورده های دارویی فرآورده های زیستی (بیولوژیک) مکملها ملزومات و تجهیزات پزشکی مشمول مجازات قاچاق کالاهای ممنوع موضوع ماده (22) این قانون می باشد. (اصلاحی 21/07/1394) ب ـ در صورتی که کالای قاچاق مکشوفه شامل مواد و فرآورده های خوراکی آشامیدنی آرایشی و بهداشتی باشد مرجع رسیدگی کننده مکلف است نسبت به استعلام مجوز مصرف انسانی کالاهای مذکور اقدام و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی موظف است ظرف ده روز به این استعلام پاسخ دهد. هرگاه کالای مکشوفه مذکور موفق به اخذ مجوزهای بهداشتی و درمانی در خصوص مصرف انسانی گردد جرم قاچاق مشمول مجازات مندرج در بند(ب) ماده (18) این قانون خواهد شد و در غیر این صورت کالای مکشوفه کالای تقلبی فاسد تاریخ مصرف گذشته و یا مضر به سلامت مردم شناخته شده و مشمول مجازات قاچاق کالاهای ممنوع می باشد. تبصره 1ـ ساخت حمل نگهداری عرضه یا فروش محصولات فوق نیز مشمول مجازات ها و احکام مقرر در این ماده می باشد. (اصلاحی 21/07/1394) تبصره 2ـ آئین نامه اجرائی این ماده درمورد چگونگی اجراء و میزان لازم از کالا برای استعلام مجوز مصرف انسانی با پیشنهاد وزارتخانه های بهداشت درمان و آموزش پزشکی صنعت معدن و تجارت و ستاد تهیه می شود و حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون به تصویب هیات وزیران می رسد.

مشاهده ماده 27 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM