نظریه مشورتی شماره 7/96/3207

نظریه مشورتی شماره 7/96/3207

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/96/3207


شماره نظریه:
7/96/3207

شماره پرونده:
205-1/861-69

تاریخ نظریه:
1396/12/28

استعلام
-در صورت صدور قرار وثیقه یا کفالت برای اطفال و نوجوانان و عجز آنها از تودیع یا معرفی اقدام بعدی معرفی به کانون اصلاح و تربیت است یا وفق ذیل ماده 287 باید پس از اظهار عجز بدوا قرار نگهداری موقت صادر نمود و اصولا مراد قانونگذار آیا صدور دو قرار با هم می باشد؟ 2-چنانچه محکمه در راستای ماده 276 قرار منع تعقیب را نقض و عقیده به جلب به دادرس داشته و دادسرا سابقا در خصوص موضوع تحقیقات لازم را صورت و قرار تامین کیفری نیز صادر نموده باشد حال اقدام بعدی دادسرا وفق ذیل ماده چگونه است آیا باید اکتفا به اخذ آخرین دفاع نماید و یا با توجه به ذیل ماده 251 که با صدور قرار منع تعقیب قرار تامین سابق الصدور لغو گردیده اقدامات تحقیقی و تفهیم اتهام و صدور قرار تامین مجددا باید صورت گیرد؟ 3-یا تبصره 2 ماده 242 شامل تمامی جرایمی است و یا صرفا ناظر به جرایمی است که مدت ابقاء آنها هر دو ماه یکبار است به عبارت اخری چنانچه حسب درجه مجازات اعتبار قرار تامین منتهی به بازداشت یک ماهه باشد و دادسرا خود راسا هریک ماه نسبت به بازنگری قرار و ابقاء آن اقدام می-نماید آیا وفق انتهای ماده 241 باز هم باید به درخواست تبدیل قرار ترتیب اثر داده و اظهارنظر نمود یا خیر؟ 4-وفق ماده 92 قانون آئین دادرسی کیفری آیا قرارهای تامین منتهی به بازداشت نیز باید به تایید دادستان برسد و یا ماده صرفا شامل قرارهای نهایی و تامین دادیاران است شبهه از آنجا ناشی گردیده که واژه دادیار پس از قرارهای نهایی و نه قرار تامین منتهی به بازداشت متهم آمده است؟ 5-در صورتی که جرم مکشوفه از درجه یک تا سه بوده لکن مرتکب شناسایی نگردیده و تمامی اقدامات تعقیبی و تحقیقی جهت کشف ما وقع صورت گرفته باشد تکلیف بازپرس وفق ماده104 تکلیف چیست آیا باید پرونده کسر موقت گردد یا تا زمانی که دلیلی بدست آمده صرفا به تجدید وقت نظارت بسنده نمود در خصوص قتل وفق ماده 487 قانون مجازات اسلامی قضیه روشن شده است لکن در خصوص سایر جرایم چطور؟ 6-مراد از قید کنترل حساب در ماده 151 چیست و شامل چه مواردی می¬شود به عبارت اخری آیا هر گونه اقدام روی حساب¬های بانکی استعلام موجودی توقیف و انسداد را در برمی¬گیرد و باید موافقت رئیس دادگستری اخذ شود؟ 7-آنچه جرمی در شهر الف واقع و کشف ولکن مرتکب آن به موجب نیابت صادره در شهر ب دستگیر و متهم در شهر ج نیز مشابه همان جرم را مرتکب شده و دادسرای شهر ج تعقیب را زودتر از شهر الف صورت داده باشد دادسرای صالح کجا خواهد بود دادسرایی که نیابت داده و موجبات دستگیری وی را فراهم نموده شهر الف و یا با توجه به اینکه دادسرای شهر ج زودتر شروع به رسیدگی کرده و در شهر الف نیز متهم دستگیر نشده صالح خواهد بود؟ 8-چنانچه متهم در موعد مقرر حاضر نگردد و برگ جلب وی نیز تنظیم لکن ماموران اظهار نمایند در محل کسی پاسخگو نیست آیا باید وفق تبصره 3 ماده 184 حکم ورود به منزل اخذ شود یا می توان در صورت وجود دلایل کافی قرار جلب به دادرسی صادر نمود و نیازی به ورود به مخفیگاه نیست به عبارت دیگر آیا در تمام مواردی که متهمین علی رغم صدور دستور جلب حاضر نمی گردند صدور دستور ورود به مخفیگاه الزامی است یا خیر؟ در همین فرض آیا برای صدور قرار جلب به دادرس احضار و صدور دستور جلب کفایت می کند یا متهم باید برای اخذ آخرین دفاع نیز احضار گردد.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
1) صرف نظر از این که به دلالت ذیل ماده ی 287 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 با الحاقات و اصلاحات بعدی برای افراد زیر 15 سال اخذ کفیل یا وثیقه امکان پذیر نمی باشد در فرض سوال در مواردی که در خصوص متهم نوجوان مطابق ماده 287 موصوف قرار کفالت یا وثیقه صادر و متهم مزبور عاجز از معرفی کفیل یا ایداع وثیقه است با توجه به اینکه قرار نگهداری موقت در کانون اصلاح و تربیت قراری مستقل از قرارهای فوق الذکر است؛ بنابراین قرارهای کفالت یا وثیقه باید تبدیل به قرار نگهداری موقت گردد و چنانچه متعاقبا متهم مبادرت به معرفی کفیل یا تودیع وثیقه نماید بازپرس باید نسبت به لغو قرار نگهداری موقت و ابقای مجدد قرار کفالت یا وثیقه و نیز صدور قرار قبولی کفالت یا وثیقه اقدام نماید. 2) باتوجه به ماده 267 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 درصورت موافقت با قرار منع تعقیب بازپرس مراتب را به طرفین ابلاغ می کند و در این صورت قرار تامین و قرار نظارت قضائی ملغی می گردد. لذا در ماده 276 این قانون آمده است؛ درصورت نقض قرار منع تعقیب و صدور قرار جلب به دادرسی توسط دادگاه بازپرس مکلف است متهم را احضار و موضوع اتهام را به او تفهیم کند و با اخذ آخرین دفاع و تامین مناسب از وی پرونده را به دادگاه ارسال نماید. بنابراین پس از نقض قرار منع تعقیب و صدور قرار جلب به دادرسی تفهیم مجدد اتهام و صدور قرار تامین مناسب از سوی دادسرا ضرورت دارد. 3) احکام مقرر در ماده ی 241 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 با الحاقات و اصلاحات بعدی ناظر به قرار بازداشت موقت است و سایر قرار های منتهی به بازداشت از قلمرو شمول آن خروج موضوعی دارند و دو ماهه و یا یک ماهه بودن ضرورت موعد بازبینی قرار از این حیث موثر در مقام نیست و به دلالت تبصره ی 2 ماده ی 242 قانون یاد شده تکلیف بازپرس درباره درخواست متهم موضوع ماده 241 این قانون منوط به این است که قبلا در اجرای ماده ی 242 نسبت به قرار اظهار نظر نشده باشد. 4) ماده 92 قانون آیین دادرسی کیفری1392 ناظر به ضرورت تایید قرارهای نهایی و قرار تامین منتهی به بازداشت صادره از ناحیه دادیار توسط دادستان است و هیچ ارتباطی به بازپرس ندارد. بدیهی است که در خصوص قرارهای تامین صادره از سوی بازپرس که منتهی به بازداشت متهم می-گردد غیر از قرار بازداشت موقت موضوع ماده 240 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و قرار تامین موضوع ماده 121 این قانون اخذ موافقت دادستان لازم نمی¬باشد. 5) قرار توقف تحقیقات و بایگانی پرونده به طور موقت موضوع حکم مقرر در ماده ی 104 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 با الحاقات و اصلاحات بعدی صرفا شامل جرایم تعزیری درجه چهار تا هشت می گردد و جرایم تعزیری درجه یک تا سه از شمول مقررات مندرج در ماده ی 104 قانون موصوف خروج موضوعی دارند و نمی توان با استفاده از ملاک آن پرونده های مربوط به جرایم غیر مشمول را به صورت موقت بایگانی نمود بنابراین در فرض سوال با توجه به اصل استمرار و تعطیل ناپذیر بودن تحقیقات مقدماتی مذکور در مواد 93 و صدر ماده ی 104 قانون مارالذکر مادام که اسباب قانونی موقوف شدن تعقیب حادث نگردیده تحقیقات مقدماتی ادامه می یابد. 6) ماده 151 (اصلاحی مورخ 24/3/1394) قانون آئین دادرسی کیفری 1392 فقط درخصوص کنترل حساب های بانکی اشخاص است نه توقیف آنها و منظور از کنترل حساب بانکی گردش حساب مزبور شامل وجوه برداشت شده یا واریز شده به حساب و تاریخ آن ها و شخص یا اشخاص واریز کننده وجه به حساب یا برداشت کننده و نهایتا موجودی حساب بانکی است که در موارد اخیرالذکر نیاز به تایید رییس حوزه قضایی است. 7) با لحاظ معیارها و اولویت های در نظر گرفته شده در ماده 310 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و با عنایت به این که معیار "دستگیری متهم" مقدم بر معیار "شروع به تعقیب" است ولذا در فرض سوال با لحاظ دستگیری متهم ولو آن که از طریق اعطای نیابت قضایی و در حوزه قضایی دیگری دستگیر شده باشد نوبت به تعیین صلاحیت بر اساس معیار "شروع به تعقیب" نمی رسد و بنابراین دادسرای شهر "الف" صالح به رسیدگی است. 8) قسمت اول: صدور دستور جلب و نمایندگی ورود به منزل یا مخفیگاه متهم حسب مورد بستگی به نظر قاضی مربوط دارد و تبصره 3 ماده ی 184 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 با الحاقات و اصلاحات بعدی هیچ گونه دلالتی بر تکلیف مقام قضایی در اعطاء حکم ورود به محل اختفاء متهم ندارد و مقررات مذکور ناظر به تکالیف ضابطان و در جهت جلوگیری از ورود خودسرانه ایشان به منزل اشخاص بدون اذن مقام قضایی و حفظ حرمت مسکن اشخاص از تعرض به عنوان یکی از حقوق اساسی است. قسمت دوم: ضوابط و مقررات ناظر به اخذ آخرین دفاع اساسا ناظر به فرضی می باشد که مسبوق به تفهیم اتهام و صدور قرار تامین اولیه است لذا مواردی که دادسرا در مقام انجام تحقیقات مقدماتی به طور غیابی است از قلمرو شمول احکام مذکور خروج موضوعی دارد.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 487 ـ اگر شخصی به قتل برسد و قاتل شناخته نشود یا بر اثر ازدحام کشته شود دیه از بیت المال پرداخت می گردد.

مشاهده ماده 487 قانون مجازات اسلامی

ماده 92 ـ تحقیقات مقدماتی تمام جرایم بر عهده بازپرس است. در غیر جرایم مستوجب مجازات های مقرر در ماده (302) این قانون در صورت کمبود بازپرس دادستان نیز دارای تمام وظایف و اختیاراتی است که برای بازپرس تعیین شده است. در این حالت چنانچه دادستان انجام تحقیقات مقدماتی را به دادیار ارجاع دهد قرارهای نهائی دادیار و همچنین قرار تامین منتهی به بازداشت متهم باید در همان روز صدور به نظر دادستان برسد و دادستان نیز مکلف است حداکثر ظرف بیست و چهار ساعت در این باره اظهارنظر کند. (اصلاحی 24/03/1394) تبصره ـ در صورت عدم حضور بازپرس یا معذور بودن وی از انجام وظیفه و عدم دسترسی به بازپرس دیگر در آن دادسرا در جرایم موضوع ماده (302) این قانون دادرس دادگاه به تقاضای دادستان و تعیین رئیس حوزه قضایی وظیفه بازپرس را فقط تا زمان باقی بودن وضعیت مذکور انجام می دهد.

مشاهده ماده 92 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 267 ـ در صورت موافقت دادستان با قرار بازپرس در خصوص عدم صلاحیت پرونده به مرجع صالح ارسال می شود و در موارد موقوفی یا منع تعقیب بازپرس مراتب را به طرفین ابلاغ می کند. در اینصورت قرار تامین و قرار نظارت قضایی ملغی می گردد و چنانچه متهم بازداشت باشد بلافاصله آزاد می شود. قاضی مربوط مکلف است از قرار تامین ماخوذه رفع اثر نماید.

مشاهده ماده 267 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 240 ـ قرار بازداشت متهم باید فوری نزد دادستان ارسال شود. دادستان مکلف است حداکثر ظرف بیست و چهار ساعت نظر خود را به طور کتبی به بازپرس اعلام کند. هرگاه دادستان با قرار بازداشت متهم موافق نباشد حل اختلاف با دادگاه صالح است و متهم تا صدور رای دادگاه در این مورد که حداکثر از ده روز تجاوز نمی کند بازداشت می شود.

مشاهده ماده 240 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 310 ـ متهم در دادگاهی محاکمه می شود که جرم در حوزه آن واقع شود. اگر شخصی مرتکب چند جرم در حوزه‏های قضایی مختلف گردد رسیدگی در دادگاهی صورت میگیرد که مهمترین جرم در حوزه آن واقع شده باشد. چنانچه جرایم ارتکابی از حیث مجازات مساوی باشد دادگاهی که مرتکب در حوزه آن دستگیر شود به همه آنها رسیدگی می کند. در صورتی که متهم دستگیر نشده باشد دادگاهی که ابتداء تعقیب در حوزه آن شروع شده است صلاحیت رسیدگی به تمام جرایم را دارد.

مشاهده ماده 310 قانون آیین دادرسی کیفری

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM