نظریه مشورتی شماره 7/98/640

نظریه مشورتی شماره 7/98/640

مجموعه کامل نظریات مشورتی

نظریه مشورتی شماره 7/98/640


شماره نظریه:
7/98/640

شماره پرونده:
ک 046-861-89

تاریخ نظریه:
1131/10/12

استعلام
با توجه به ماده 575 قانون آیین دادرسی کیفری ایا مواد 132 و 134 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح درباره اقدام دادگاه نظامی به صدور حکم به جبران خسارات بدون تقدیم دادخواست نسخ شده باشد لازم به ذکر است اگر قایل به نسخ مواد ذکر شده باشیم آن وقت ظاهرا به نظر می رسد با توجه به ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری بایستی قایل به نسخ ماده 667 قانون تعزیرات ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری و یا هر مقرره ای که بر اساس آن دادگاه کیفری ملزم به جبران خسارات ضمن صدور حکم بدون تقدیم دادخواست است باشیم برخی از همکاران قضایی قایل به این نظر هستند با استناد به اینکه در ماده 132 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح به جبران خساراتی که مستقیما از ارتکاب جرم ناشی شده اشاره گردیده است در این موارد نیاز به تقدیم دادخواست ندارد اما مواردی که ارتباط مستقیم با ارتکاب جرم ندارد مانند منافع ممکن الحصول نیازمند تقدیم دادخواست دارد ماده 132 قانون مذکور و ماده 575 قانون آیین دادرسی کیفری را قابل جمع می دانند در جرم فرار از خدمت کارکنان وظیفه با توجه به ماده 611 قانون ایین دادرسی کیفری و تبصره آن آیا می توان این تفسیر و نظر را داشت که اراده قانونگذار بر این بوده که اصولا گزارش فرار از خدمت کارکنان وظیفه تا زمانی که منجر به شناسایی و دستگیری آنان نشده است نبایستی به دادسرا ارسال شود و دادسرا زمانی ورود به رسیدگی اینگونه گزارش ها و ثبت آن در دادسرا می کند که متهم شناسایی و دستگیر شده باشد؟ با توجه به تبصره ماده 616 و مواد 620 و 630 قانون آیین دادرسی کیفری در مواردی که به متهم فرار از خدمت به رغم احضار و صدور دستور جلب دسترسی حاصل نشده است دادسرا می تواند با صدور قرار جلب به دادرسی و کیفر خواست پرونده را به دادگاه ارسال کند ؟ در صورت ارسال پرونده با این کیفیت آیا دادگاه نظامی با توجه به ماده 630 قانون ایین دادرسی کیفری می تواند به طور غیابی حکم محکومیت صادر کند تکلیف دادگاه در این گونه موارد چیست؟/ب

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
1- قسمت اخیر ماده 132 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب 1382 مبنی بر این که جبران خسارت ناشی از جرم در دادگاه های نظامی نیاز به تقدیم دادخواست ندارد با توجه به وحدت موضوع ماده 132 با ماده 575 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 که به عکس ماده 132 مطالبه ضرر و زیان مادی وارد شده به نیروهای مسلح ناشی از جرم را منوط به تقدیم دادخواست ضرر و زیان و بدون پرداخت هزینه دادرسی دانسته است نسخ ضمنی گردیده است. 2- مستفاد از مواد 59 و 60 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح این است که فرار از خدمت نظام وظیفه جرم محسوب می شود که با لحاظ ماده 72 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 مسئولین یگان های نظامی و انتظامی که از جمله مقامات و اشخاص رسمی محسوب می شوند مکلفند به محض اطلاع از وقوع یکی از جرایم غیرقابل گذشت (نظیر فرار از خدمت نظام وظیفه) موضوع را فوری به دادستان مربوطه گزارش نمایند و لذا مقررات ماده 611 قانون اخیرالذکر و تبصره آن نافی تکالیف مقامات و اشخاص یاد شده در گزارش وقوع جرم به مقام قضایی نمی باشد. 3- مستفاد از مواد 2 94 و 581 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 این است که تحقیقات مقدماتی در دادسرای نظامی باید به سرعت و به نحو مستمر انجام شود و با توجه به فوریت تحقیقات مقدماتی عدم حضور متهم (در فرض سوال متهم به فرار از خدمت) یا وکیل وی مانع از انجام تحقیقات نیست و دادسرا باید اقدام لازم را معمول دارد و با احضار متهم و با رعایت تبصره ماده 616 قانون فوق الذکر تحقیقات مقدماتی را ولو به طور غیابی انجام دهد و مقررات ماده 630 این قانون مربوط به مرحله دادرسی به معنای اخص است و ناظر به رسیدگی به اتهام در دادگاه نظامی بوده و قابل تسری به دادسرای نظامی نمی باشد و دادگاه نظامی در صورتی که اعتقاد به برائت یا منع تعقیب یا موقوفی تعقیب نداشته باشد تا زمانی که استمرار جرم یاد شده (فرار از خدمت) قطع نشده باشد مجاز به رسیدگی نبوده و مالا تعیین مجازات امکان پذیر نیست.

منبع
اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مواد مرتبط با این نظریه مشورتی

ماده 667 ـ در کلیه موارد سرقت و ربودن اموال مذکور در این فصل دادگاه علاوه بر مجازات تعیین شده سارق یا رباینده را به رد عین و در صورت فقدان عین به رد مثل یا قیمت مال مسروقه یا ربوده شده و جبران خسارت وارده محکوم خواهد نمود

مشاهده ماده 667 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی ـ تعزیرات

ماده 575 ـ هرگاه در اثر وقوع جرم ضرر و زیان مادی به نیروهای مسلح وارد شود یگان مربوط مکلف است تمام ادله و مدارک خود را به مرجع تعقیب تسلیم کند و نیز تا قبل‏ از اعلام‏ ختم‏ دادرسی دادخواست ضرر و زیان خود را تسلیم دادگاه کند. مطالبه ضرر و زیان و رسیدگی به آن مستلزم رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی است اما نیازی به پرداخت هزینه دادرسی ندارد. تبصره 1 ـ دعوای اعسار از پرداخت محکوم به موضوع این ماده باید به طرفیت یگان محکوم له دعوای اصلی اقامه شود. تبصره 2 ـ یگان متضرر از جرم حق طرح دعوی دفاع و پیگیری دعوی اعتراض و تجدیدنظرخواهی را مطابق مقررات مربوط دارد و گذشت یگان مذکور مسموع نیست.

مشاهده ماده 575 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 15 ـ پس از آنکه متهم تحت تعقیب قرار گرفت زیان دیده از جرم می تواند تصویر یا رونوشت مصدق تمام ادله و مدارک خود را جهت پیوست به پرونده به مرجع تعقیب تسلیم کند و تا قبل‏ از اعلام‏ ختم‏ دادرسی دادخواست ضرر و زیان خود را تسلیم دادگاه کند. مطالبه ضرر و زیان و رسیدگی به آن مستلزم رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی است.

مشاهده ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 620 ـ کارکنان فراری نیروهای مسلح تا به طور رسمی خود را برای ادامه خدمت به یگان مربوط معرفی ننمایند فرار آنان مستمر محسوب می شود و مشمول مقررات مرور زمان تعقیب نمی شود.

مشاهده ماده 620 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 630 ـ در جرم فرار از خدمت تا زمانی که استمرار آن قطع نشده است رسیدگی غیابی صورت نمی گیرد.

مشاهده ماده 630 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 72 ـ هرگاه مقامات و اشخاص رسمی از وقوع یکی از جرایم غیرقابل گذشت در حوزه کاری خود مطلع شوند مکلفند موضوع را فوری به دادستان اطلاع دهند.

مشاهده ماده 72 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 2 ـ دادرسی کیفری باید مستند به قانون باشد حقوق طرفین دعوی را تضمین کند و قواعد آن نسبت به اشخاصی که در شرایط مساوی به سبب ارتکاب جرایم مشابه تحت تعقیب قرار می گیرند به صورت یکسان اعمال شود.

مشاهده ماده 2 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 94 ـ تحقیقات مقدماتی باید به سرعت و به نحو مستمر انجام شود و ایام تعطیل مانع انجام آن نیست.

مشاهده ماده 94 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 581 ـ اختیارات و وظایف رئیس دادستان و دیگر مقامات قضایی سازمان قضایی استان با رعایت مقررات این بخش همان اختیارات و وظایفی است که حسب مورد برای روسای کل دادگستری ها دادستان های عمومی و انقلاب و سایر مقامات قضایی دادگستری مقرر شده است. تبصره ـ گروه شغلی حقوق و مزایای قضات شاغل در سازمان قضایی همان است که برای همتراز آنان در دادگستری پیش بینی شده است. ولیکن با توجه به معافیت قضات نظامی از پرداخت مالیات همترازی آنان با محاسبه کسر مالیات می باشد.

مشاهده ماده 581 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 132 ـ در کلیه مواردی که در اثر ارتکاب جرم خسارتی وارد شود مرتکب علاوه بر مجازاتهای مقرر در این قانون به جبران خسارت وارده و حسب مورد به رد عین یا مال یا پرداخت مثل یا قیمت و اجرت المثل نیز محکوم می گردد. رسیدگی در این گونه موارد در دادگاههای نظامی نیاز به تقدیم دادخواست ندارد.

مشاهده ماده 132 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح

ماده 134 ـ هرگاه در اثر وقوع بزهی که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاههای نظامی است خسارت یا زیان مالی متوجه نیروهای مسلح شده باشد دادستان نظامی با تعقیب موضوع از لحاظ جنبه عمومی از حیث دریافت خسارات در دادگاه سمت نمایندگی نیروهای مسلح را دارا خواهد بود.

مشاهده ماده 134 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح

ماده 59 ـ کارکنان وظیفه نیروهای مسلح هرگاه در زمان صلح بیش از پانزده روز متوالی مرتکب غیبت شده و عذر موجهی نداشته باشند فراری محسوب و چنانچه دستگیر شده باشند به حبس از سه ماه تا یک سال یا سه ماه تا یک سال اضافه خدمت محکوم می گردند.

مشاهده ماده 59 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح

ماده 60 ـ کارکنان وظیفه فراری در زمان صلح هرگاه شخصا خود را معرفی و مشغول خدمت شوند به ترتیب زیر با آنان رفتار می شود: الف ـ چنانچه برای اولین بار مرتکب فرار از خدمت شده و ظرف مدت شصت روز از شروع غیبت مراجعت نمایند بدون ارجاع پرونده به مرجع قضایی در مقابل هر روز غیبت و فرار دو روز به خدمت دوره ضرورت آنان افزوده می شود. این اضافه خدمت بیش از سه ماه نخواهد بود. ب ـ چنانچه پس از مدت یادشده در بند (الف) این ماده خود را معرفی کنند و یا سابقه فرار از خدمت داشته باشند به حکم دادگاه به حبس از دو تا شش ماه محکوم می گردند. ج ـ چنانچه در زمان جنگ یا بسیج و فراخوان عمومی یا هنگامی که یگان مربوط در آماده باش رزمی باشد و ظرف حداکثر دو ماه از تاریخ شروع جنگ یا بسیج و فراخوان عمومی یا اعلام آماده باش رزمی خود را معرفی کنند از تعقیب و کیفر معاف خواهند بود. درصورتی که معرفی پس از مدت مذکور باشد یا در این مدت و یا پس از آن دستگیر شوند حکم فراری در زمان جنگ را خواهند داشت. تبصره 1 ـ فراریان مشمول بند (الف) فوق درصورتی که مدعی عذرموجهی باشند ادعای آنان در هیاتی که با شرکت فرماندهان و مسوولان عقیدتی سیاسی و مسوولان حفاظت یا معاونان آنان در سطح لشگرها تیپ های مستقل نواحی انتظامی و رده های همطراز و بالاتر تشکیل می گردد بررسی شده و نظر اکثریت قطعی است. در صورت عذرموجه به تشخیص هیات مذکور به تناسب روزهای موجه از اضافه خدمت وی کسر می گردد. تبصره 2 ـ در صورتی که انجام بقیه خدمت این افراد مورد رضایت فرماندهان باشد ممکن است با تصویب هیات یادشده در تبصره (1) این ماده تمام یا قسمتی از اضافه خدمت مزبور بخشیده شود. تبصره 3 ـ دستورالعمل بند (الف) و تبصره های این ماده ظرف سه ماه پس از تصویب این قانون توسط ستاد کل نیروهای مسلح تهیه و تصویب و ابلاغ می شود.

مشاهده ماده 60 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM