نشست قضایی شماره

نشست قضایی شماره

مجموعه کامل نشست های قضایی

نشست قضایی شماره


کد نشست:

تاریخ برگزاری:
1396/05/10

برگزار شده توسط:
استان کردستان/ شهر سقز

موضوع:
جرم انگاری ازدواج مجدد مرد و مبانی مخالف آن

پرسش:
آیا ازدواج دایم مجدد «مرد» با داشتن همسر«در نکاح دایم» جرم است یا خیر؟ آیا ماده 17 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 در خصوص ازدواج مجدد مرد با تصویب قانون حمایت خانواده مصوب 1/12/1391 نسخ گردیده است یا خیر؟ پاسخ مستدل و مستند باشد.

نظر هیئت عالی:
نظریه اقلیت مورد تایید است.

نظر اکثریت:
در لایحه تقدیمی حمایت خانواده به مجلس شورای اسلامی آمده بود که قانون حمایت خانواده مصوب 1353 به مانند سایر قوانین که در آخر قانون حمایت خانواده مصوب 1391 ذکر شده نسخ صریح گردد اما پس از تصویب قانون حمایت خانواده مصوب 1391 و ابلاغ جهت اجراء این قسمت"یعنی حذف قانون حمایت خانواده مصوب 1353جهت نسخ قید نگردیده است" و از طرفی برای نسخ قانون یا موادی از قانون مورد نظر نیازمند به تصریح مقنن می باشد و در حالی که موضوع مربوطه به موجب هیچ کدام از قوانینی که لاحق تصویب گردیده اند نسخ صریح و یا ضمنی نشده اند و صرف نظریه شورای محترم نگهبان در سال 1363 مبنی بر خلاف شرع بودن جرم انگاری ازدواج مجدد «منظور ازدواج دایم» بدون اذن زوجه دلیل بر نسخ بزه ازدواج مجدد توسط همسر"مرد"نمی باشد بعنوان مثال در بحث خسارت تاخیر تادیه شورای نگهبان در نظریاتی خلاف شرع بودن آن را تصویب و اعلام نموده است این در حالی است که مطابق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379 و رویه محاکم قضایی حکم به پرداخت خسارت تاخیر تادیه وفق موارد مذکور صادر می گردد و علت این امر این است که در مقررات تقنینی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نصوصی برخلاف آن مقرره وجود ندارد که به صورت صریح یا ضمنی ماده فوق را نسخ نموده باشد. در تکمیل موارد پیش گفته باید گفت با توجه به مواد 16 و 17 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 ازدواج دایم مجدد از ناحیه همسر"مرد"با داشتن همسر دایم بدون تحصیل اجازه دادگاه و همچنین برای عاقد و سردفتر ازدواج و زن جدید که عالم به ازدواج سابق مرد باشند جرم است و مجازات رفتارهای ارتکابی از ناحیه آنان یکسان است. در قانون حمایت خانواده مصوب 1391 و مستفاد از ماده 56 آن قانون در موردی که دادگاه حکم به تجویز ازدواج مجدد را ننموده باشد و سردفتر چنین ازدواجی را با علم به ازدواج سابق ثبت نماید به محرومیت دایم از اشتغال به سردفتری می گردد. اما در قانون اخیر التصویب حمایت خانواده نه تنها در ماده 56 بلکه به طور کلی در آن قانون برای ازدواج دایم مجدد از ناحیه همسر"مرد"با داشتن همسر دایم عاقد و زن جدید مجازاتی تعیین نگردیده است. در پاسخ به این سوال که آیا ماده 17 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 به موجب قانون حمایت خانواده لاحق مصوب 1391 که هر دو مورد قانون خاص هستند نسخ گردیده است؟ آیا قانونگذار از مجازات نمودن مردی که بدون تحصیل اجازه دادگاه ازدواج مجدد می نماید یا از مجازات نمودن عاقد یا زن جدید که عالم به ازدواج سابق مرد باشند عدول نموده است؟ همان طور که مبرهن است نسخ قانون به چند صورت متصوراست: 1- نسخ صریح قانون 2- نسخ ضمنی قانون 3- نسخ صریح و یا ضمنی موادی از قانون به موجب موادی از قانون لاحق و جدیدالتصویب و آخرین اراده قانونگذار فلذا با توجه به ماده 58 قانون حمایت خانواده مصوب 1391«قانون» سابق حمایت خانواده نه نسخ صریح و نه نسخ ضمنی گردیده است و در خصوص نسخ «ماده ای» ماده 17

نظر اقلیت:
ازدواج مجدد از ناحیه همسر"مرد" مطابق قانون حمایت خانواده مصوب 1353جرم بود ولی این قانون با تصویب قانون حمایت خانواده مصوب 1391 نسخ ضمنی شده است و قانون حمایت خانواده مصوب 1391 فقط برای سردفتر خاطی جرم انگاری و مجازات تعیین نموده است نه برای مرد و نظریه شورای نگهبان در سال 1363 جرم انگاری ازدواج مجدد از ناحیه مرد را خلاف شرع اعلام نموده است و ماده 56 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 در مقام بیان بوده است. در تکمیل این نظر بیان داشته اند در قوانین فعلی چنین عملی «ازدواج مجدد» از ناحیه همسر «مرد» جرم انگاری نشده است ولی در قوانین حقوقی و مدنی برای زن حق طلاق وجود دارد.

نظر ابرازی:
ازدواج مجدد از ناحیه همسر"مرد" فعلا جرم انگاری نشده است قبلا هم اگر جرم انگاری شده باشد خلاف شرع بین است و در سند نکاحیه شروط لازم خارج از عقد باید رعایت شود اگر رعایت نشود برای زوجه حق طلاق وجود دارد نظریه شورای نگهبان در سال 1360 جرم انگاری ازدواج مجدد از ناحیه مرد را خلاف شرع اعلام نموده است و همچنین قانون موخر قانون مقدم را نسخ می نماید و ازدواج مجدد با عمومات شرع نیز مغایرت ندارد و قانوگذار در مقام بیان بوده است.

مبحث:
قانون مدنی , آیین دادرسی مدنی , حقوق جزای عمومی , آیین دادرسی کیفری , قانون ثبت , جزای اختصاصی

منبع:
سامانه نشست های قضایی


مواد مرتبط با این نشست قضایی

ماده 17ـ اعضای مراکز مشاوره خانواده از کارشناسان رشته های مختلف مانند مطالعات خانواده مشاوره روان پزشکی روان شناسی مددکاری اجتماعی حقوق و فقه و مبانی حقوق اسلامی انتخاب می شوند و حداقل نصف اعضای هر مرکز باید از بانوان متاهل واجد شرایط باشند. تعداد اعضاء نحوه انتخاب گزینش آموزش و نحوه رسیدگی به تخلفات اعضای مراکز مشاوره خانواده شیوه انجام وظایف و تعداد این مراکز و نیز تعرفه خدمات مشاوره ای و نحوه پرداخت آن به موجب آیین نامه ای است که ظرف شش ماه پس از لازم الاجراء شدن این قانون به وسیله وزیر دادگستری تهیه می شود و به تصویب رئیس قوه قضائیه می رسد.

مشاهده ماده 17 قانون حمایت از خانواده

ماده 58 ـ از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون قوانین زیر نسخ می گردد: 1ـ قانون راجع به ازدواج مصوب 23/5/1310 2ـ قانون راجع به انکار زوجیت مصوب 20/2/1311 3ـ قانون اصلاح مواد (1) و (3) قانون ازدواج مصوب 29/2/1316 4ـ قانون لزوم ارائه گواهینامه پزشک قبل از وقوع ازدواج مصوب 13/9/1317 5 ـ قانون اعطاء حضانت فرزندان صغیر یا محجور به مادران آنها مصوب 6/5/1364 6 ـ قانون مربوط به حق حضانت مصوب 22/4/1365 7ـ قانون الزام تزریق واکسن ضد کزاز برای بانوان قبل از ازدواج مصوب 23/1/1367 8 ـ قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب 21/12/1371 به جز بند (ب) تبصره (6) آن و نیز قانون تفسیر تبصره های «3» و «6» قانون مذکور مصوب 3/6/1373 9ـ مواد (642) (645) و (646) قانون مجازات اسلامی مصوب 2/3/1375 10ـ قانون اختصاص تعدادی از دادگاههای موجود به دادگاههای موضوع اصل بیست و یکم (21) قانون اساسی مصوب 8/5/1376 11ـ قانون تعیین مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش مصوب 11/8/1376

مشاهده ماده 58 قانون حمایت از خانواده

ماده 16ـ به منظور تحکیم مبانی خانواده و جلوگیری از افزایش اختلافات خانوادگی و طلاق و سعی در ایجاد صلح و سازش قوه قضائیه موظف است ظرف سه سال از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون مراکز مشاوره خانواده را در کنار دادگاههای خانواده ایجاد کند. تبصره ـ در مناطقی که مراکز مشاوره خانواده وابسته به سازمان بهزیستی وجود دارد دادگاهها می توانند از ظرفیت این مراکز نیز استفاده کنند.

مشاهده ماده 16 قانون حمایت از خانواده

ماده 56 ـ هر سردفتر رسمی که بدون اخذ گواهی موضوع مواد (23) و (31) این قانون یا بدون اخذ اجازه نامه مذکور در ماده (1060) قانون مدنی یا حکم صادر شده درمورد تجویز ازدواج مجدد یا برخلاف مقررات ماده (1041) قانون مدنی به ثبت ازدواج اقدام کند یا بدون حکم دادگاه یا گواهی عدم امکان سازش یا گواهی موضوع ماده (40) این قانون یا حکم تنفیذ راجع به احکام خارجی به ثبت هریک از موجبات انحلال نکاح یا اعلام بطلان نکاح یا طلاق مبادرت کند به محرومیت درجه چهار موضوع قانون مجازات اسلامی از اشتغال به سردفتری محکوم می شود.

مشاهده ماده 56 قانون حمایت از خانواده

ماده 2 ـ هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود.

مشاهده ماده 2 قانون مجازات اسلامی

ماده 120 ـ هرگاه وقوع جرم یا برخی از شرایط آن و یا هریک از شرایط مسوولیت کیفری مورد شبهه یا تردید قرار گیرد و دلیلی بر نفی آن یافت نشود حسب مورد جرم یا شرط مذکور ثابت نمی شود.

مشاهده ماده 120 قانون مجازات اسلامی

ماده 22 - همین که ملکی مطابق قانون در دفتر املاک به ثبت رسید دولت فقط کسی را که ملک به اسم او ثبت شده و یا کسی که ملک مزبور به او منتقل گردیده و این انتقال نیز در دفتر املاک به ثبت رسیده یا اینکه ملک مزبور از مالک رسمی ارثا به او رسیده باشد مالک خواهد شناخت. در مورد ارث هم ملک وقتی در دفتر املاک به اسم وارث ثبت می شود که وراثت و انحصار آن ها محرز و در سهم الارث بین آن ها توافق بوده و یا در صورت اختلاف حکم نهایی در آن باب صادر شده باشد. تبصره - حکم نهایی عبارت از حکمی است که به واسطه ی طی مراحل قانونی و یا به واسطه ی انقضای مدت اعتراض و استیناف و تمیز دعوایی که حکم در آن موضوع صادر شده از دعاوی مختومه محسوب شود.

مشاهده ماده 22 قانون ثبت اسناد و املاک

ماده 383 ـ در مواردی که پرونده به طور مستقیم در دادگاه کیفری یک رسیدگی می شود پس از پایان تحقیقات مقدماتی چنانچه عمل انتسابی جرم محسوب نشود یا ادله کافی برای انتساب جرم به متهم وجود نداشته باشد و یا به جهات قانونی دیگر متهم قابل تعقیب نباشد دادگاه حسب مورد قرار منع یا موقوفی تعقیب و در غیر اینصورت قرار رسیدگی صادر می کند.

مشاهده ماده 383 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 2 - هیچ دادگاهی نمی تواند به دعوایی رسیدگی کند مگر اینکه شخص یا اشخاص ذی نفع یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی آنان رسیدگی به دعوا را برابر قانون درخواست نموده باشند.

مشاهده ماده 2 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

ماده 522 - در دعاویی که موضوع آن د ین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه داین و تمکن مدیون مدیون امتناع از پرداخت نموده در صورت تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه طلبکار دادگاه با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و مورد حکم قرار خواهد داد مگر این که طرفین به نحو دیگری مصالحه نمایند.

مشاهده ماده 522 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی

مرجع خدمات حقوقی وکیلیک

VAKILIK.COM